نادرشاه افشار که بود

چکیده ای از زندگینامه نادر شاه افشار:

نام کامل : نادر قلی یا نَدَرقلی(نادرشاه افشار)

زاده : ۱۰۶۷ شمسی کلات نادری پایتخت ایران در دوره افشاریه

مرگ : ۱۱۲۶ شمسی فتح‌آباد، قوچان

تاجگذاری : ۱۸ اسفند ۱۱۱۴ خورشیدی

لقب(ها) : نادر قلی بیگ-تهماسب‌قلی خان-نایب‌السلطنه-نادر شاه

آرامگاه:آرامگاه نادرشاه، مشهد، ایران

همسران : گوهرشاد بیگم – شمس‌نساء بیگم – زینب بیگم – قمرطلعت بیگم – شوقی بیگم -خدیجه بیگم – منیژه بیگم- فاطمه بیگم

فرزند: رضاقلی میرزا- نصرالله میرزا- امامقلی میرزا-علی میرزا خان- جهدالله میرزا- چنگیز میرزا

دودمان:افشاریان

پدر:امامقلی افشار

نادرشاه افشار

نادر شاه که بود

نادرشاه افشار پایه‌گذار دودمان افشار است که از ۱۱۴۸ تا ۱۱۶۰ ه‍.ق به‌عنوان شاه ایران حکومت کرد. نادرشاه افشار (زاده ۱۰۶۷ شمسی کلات نادری – مقتول ۱۱۲۶ در قوچان) که پیش از پادشاهی ، نادر قلی نام داشت. نادر شاه از ایل افشار خراسان که از ۱۱۱۴ تا ۱۱۲۶ خورشیدی پادشاه ایران و بنیان‌گذار دودمان افشاریه بود

جوانی نادر شاه ورسیدن به پادشاهی

نادر هنوز به ۱۸ سالگی نرسیده بود که همراه با مادرش در یکی از یورشهای ازبکان خوارزم به‌ اسارت درآمد. بعد از مرگ مادر از اسارت گریخت و به خراسان بازگشت و به خدمت حکمران ابیورد باباعلی بیگ درآمد. او گروه کوچکی را گرد خود جمع کرد و بعد از کنترل چند ناحیه خراسان خود را «نادرقلی بیگ» نامید.

نادر در آغازِ جوانی، نزد حاکمِ اَبیوَرد، باباعلی بیک کوسه احمدلو به خدمت مشغول شد. در هرج‌ومرجِ ناشی از هجومِ افغان‌ها به ایران، نادر به خدمتِ مَلِک محمود سیستانی درآمد که مشهد را تصرف کرده بود. پس از دسیسه‌های گوناگون با سردارانِ ترکمانِ افشار و جَلایِر، نادر گروه خویش از مهاجمان را تشکیل داد و در اتحاد با کُردهای چَمَشْگَزَک در خَبوشان، بر سر کنترلِ مالکیتِ مشهد با ملک محمود به رقابت پرداخت و او را شکست داد

در این هنگام افغان‌ها به رهبری محمود افغان اصفهان را تصرف کرده و شاه سلطان حسین صفوی را به قتل رسانده بودند. با سقوط اصفهان و قتل شاه، پسر او به نام شاه تهماسب دوم صفوی از اصفهان به قزوین گریخت و خود را پادشاه ایران خواند ولی حکام نواحی گوناگون حاضر به اطاعت از او نشدند.

نادر که از میزان نفوذ خاندان صفوی در میان مردم آگاه بود، به شاه تهماسب دوم پیوست و سردار سپاه او شد. اولین اقدام نادر در خدمت شاه صفوی جنگ با ملک محمود سیستانی (حاکم سیستان) بود که مانعی بر سر یکپارچگی پادشاهی ایران به حساب می آمد. نادر در سال ۱۱۳۷ ق. توانست ملک محمود را شکست دهد و حاکمیت شاه ایران را در خراسان و سیستان برپا نماید.

اشرف افغان که از پيشرفت هاي نادر سخت هراسيده بود لشکري فراهم آورد و به جنگ او شتافت. در مهماندوست دامغان ميان سپاه نادر و اشرف جنگي در گرفت و افغانان شکست خوردند و دو روزه خود را به تهران رساندند، و از آنجا شتابان به اصفهان گريختند تا سپاه بيشتري فراهم کنند.

نادر به دنبال افغان ها به سمت اصفهان تاخت و در مورچه خورتِ اصفهان سپاه افغان ها شکست دیگری را متحمل شد، لشکر چنان درهم شکست که اصفهان را گذاشتند و به سوی شيراز گريختند.

نادر افغانان را دنبال کرد و در زرقان فارس آنها را يکسره در هم کوبید و افغان ها به سمت هندوستان پراکنده شدند، اشرف افغان هم در بلوچستان کشته شد. شورش افغان که نزديک بود کشور ايران را برباد دهد پس از هفت سال فرو نشست.

نادر اکنون سپه سالار ایران زمین بود و کم‌کم قدرت او به جايی رسيد که حکومت خراسان و مازندران و سيستان و کرمان از جانب شاه به او سپرده شد.

شاه طهماسب صفوی از شهرت و اعتبار نادر در بین مردم دچار رشک و حسادت گشت و برای نشان دادن قدرت خود با لشکری بزرگ به سوی عثمانی تاخت و در آن جنگ هزاران سرباز ایرانی را در جنگ چالدران بدلیل عدم توانایی به کشتن داد و خود از میدان جنگ گریخت.

نادر با سپاهی اندک و خسته از جنگ از مشرق به سوی مغرب ایران تاخت و تا قلب کشور عثمانی پیش رفت و سرزمینهای بسیاری را به خاک ایران افزود و از آنجا به قفقاز تحت اشغال روس ها رفت که با کمال تعجب دید روسها خود پیش از روبرو شدن با او پا به فرار گذاشته اند در مسیر بر گشت در سال 1148 در دشت مغان در مجلس ریش سفیدان ایران از فرماندهی ارتش استعفا نمود و دلیلش اعمال پس پرده خاندان صفوی بود .

نادرشاه عازم مشهد شد در نزدیکی زنجان سوارانی نزدش آمدند و خبر آوردند که مجلس به لیاقت شما ایمان دارد و در این شراط بهتر است نادر همچنان ارتش دار ایران باقی بماند و کمر بند پادشاهی را بر کمرش بستند.

نادرشاه افشار

مرگ نادرشاه افشار :

در سال ۱۱۲۶ خورشیدی، زمانی که نادر برای رفع یکی از شورش‌های مردم علیه مالیات زیاد به خراسان رفته بود، جمعی از سردارانش به رهبری علی قلی خان شبانه به چادر وی حمله کردند و او را به قتل رساندند.

پس از مرگ نادر شاه، بسیاری از فرزندان و خاندان وی توسط برادرزاده نادر، عادل‌شاه کشته شدند. علی قلی خان به حدی کینه قطع نسل نادر را به دل بسته بود که زنان نادر را که آبستن بودند هم کشت و از تمام اینان فقط نوه نادرشاه، شاهرخ میرزا را زنده نگهداشت، شاهرخ بزرگترین فرزند رضاقلی میرزا؛ ولیعهد نادرشاه و نوهٔ دختری شاه سلطان حسین صفوی بود. گفته‌اند از ابقای او منظورش این بود که شاید روزی مردم ایران خواستند که پادشاهی از نژاد صفوی داشته باشند.

نادرشاه افشار

جنگ های نادر شاه :

جنگ با افغان‌ها: نادر شاه بعد از فتح خراسان و شکست ملک محمود سیستانی اولین اقدامی که انجام داد فتح اصفهان بود. وی در سه جنگ مهماندوست، سردره خوار و مورچه‌خورت افغان‌هار شکست داد و پایتخت ایران را پس گرفت.

جنگ با عثمانی‌ها: خبر فتوحات نادر شاه در خراسان و اصفهان به گوش ابراهیم‌پاشا صدراعظم عثمانی رسید و او را وادرا کرد به ایران اعلان جنگ کند. او ارتش نیرومندی با ۱۰۰هزار نفر فراهم کرد تا در مقابل ارتش نادر ایستادگی کنند. نادر سپاه عثمانی را عقب راند و در خواجه مرجان با نیروهای عثمانی جنگید و آن‌ها را شکست داد.

فتح هرات: در همین زمان به نادر شاه خبر رسید که مشهد در محاصره حاکم هرات قرار گرفته است و نادر مجبور شد جنگ با عثمانی را رها کرده و به خراسان برود. او در جنگ با نیروهای هرات آن‌ها را عقب راند. محاصره هرات ۱۰ ماه طول کشید و سرانجام در سال ۱۱۴۴ هجری قمری هرات تسخیر شد.

جنگ دوم با عثمانی: نادر شاه پس از جایگزینی شاه عباس سوم به‌جای شاه تهماسب به عثمانی حمله کرد و توانست پیش روی کند؛ اما با طوفان شنی که به‌سمت سپاه ایران وزیدن گرفت کنار کشید و با تجدید قوا بعد از دو ماه به عثمانی حمله کرد و نیروهای آن‌ها را در هم شکست و بیش از نیمی از شهرهای عثمانی را به تصرف ایران درآورد؛ اما با شکل‌گیری شورش محمد خان بلوچ مجبور شد میدان جنگ را رها کند و به جنوب ایران برود.

جنگ سوم با عثمانی: در این زمان ترک‌های لزگی در مرزهای غربی شورش کردند و نادر شاه به بهانه سرکوب شورش آن‌ها راهی مرزهای عثمانی شد. نادر شاه پنج شهر مهم بین‌النهرین را به تصرف خود درآورد و به سنندج رفت و آنجا را تصرف کرد و سپس به شاه عثمانی پیغام داد بغداد را تسلیم او کند. نادر در چند قدمی فتح بغداد بود که به او خبر رسید سام میرزای صفوی و صفی میرزا در ایران شورش کرده‌اند. نادر شاه برای بار سوم جنگ با عثمانی را رها کرد و به ایران بازگشت. شاه عثمانی درخواست صلح به نادر داد و نادر به ناچار پذیرفت.

جنگ با هند و تصرف دهلی: نادر شاه علاوه بر فتح بغداد و دیگر شهرهای عثمانی به هند نیز حمله کرد و توانست قندهار را تصرف کند. سپس به دهلی پایتخت هند حمله کرد و محمد شاه را در جنگ کرنال شکست داد و بر این کشور سلطه یافت و ثروت این کشور بویژه سنگ‌های قیمتی و الماس کوه نور را به ایران آورد و شهری به نام خود با عنوان «نادر آباد» در این شهر بنا کرد؛ اما نتوانست از آن برای آبادانی و سازندگی ایران استفاده کند.

جنگ با روسیه: نادر شاه برای آرام کردن مرزهای شمالی ایران، با روسیه جنگید و پیروز شد.

نادرشاه افشار

وصیت نامه نادر شاه افشار:

کمربند سلطنت ، نشان نوکری برای سرزمینم است نادرها بسیار آمده اند و باز خواهند آمد اما ایران و ایرانی باید همیشه در بزرگی و سروری باشد این آرزوی همه عمرم بوده است .

هنگامی که برخواستم از ایران ویرانه ای ساخته بودند و از مردم کشورم بردگانی زبون ، سپاه من نشان بزرگی و رشادت ایرانیان در طول تاریخ بوده است سپاهی که تنها به دنبال حفظ کشور و امنیت آن است .

لحظه پیروزی برای من از آن جهت شیرین است که پیران ، زنان و کودکان کشورم را در آرامش و شادان ببینم .

برای اراضی کشورم هیچ وقت گفتگو نمی کنم بلکه آن را با قدرت فرزندان کشورم به دست می آورم .

گاهی سکوتم ، دشمن را فرسنگها از مرزهای خودش نیز به عقب می نشاند.

کیست که نداند مردان بزرگ از درون کاخهای فرو ریخته به قصد انتقام بیرون می آیند انتقام از خراب کننده و ندای از درونم می گفت برخیز ایران تو را فراخوانده است و برخواستم

فراموش نکنید که حفظ سلطنت به داشتن عصای سلطنت نیست بلکه مطمئن ترین و حقیقی ترین، حافظان آن دوستان وفا دارند و به دست آوردن این دوستان به زور میسر نمی شود، زیرا وفا ثمر نیکی است

اگر می خواهید به دشمنان زیان رسانید به دوستان نیکی کنید.

این بود گزیده ای از وصیت نامه بزرگ مرد تاریخ ایران “نادر شاه”