زندگینامه داریوش یکم
“گئومات مغ”که بود
گئومات یا گئوماتا سومین پادشاه هخامنشیان، نام مغی بود که به نوشته کتیبه بیستون ادعا می کرد که پسر کوروش بزرگ، بردیا (اسمردیس) است و تخت پادشاهی را از آن خود کرد. هیچ رویدادی به اندازه تحول جانشینی داریوش اول بر کمبوجیه دوم، به‌طور مفصل در تاریخ مکتوب هخامنشیان نیامده و در موردش بحث نشده‌است.
داریوش یکم که بود
داریوش یکم ، پسر ویشتاسپ، ملقب به داریوش بزرگ، چهارمین پادشاه هخامنشی بود.
در ادامه با معرفی پادشاهان پیشن داریوش یکم وزندگینامه داریوش یکم را در این مطلب برای شما جمع آوری کرده ایم بامجله دایان همراه ما باشید.
آریایی ها سه گرو بودند:
چکیدهای ازپادشاهان پیش از داریوش بزرگ
قوم پارسیان مردمانی از اقوام ایرانی هستند که نزدیک به سه هزار سال پیش از میلاد مسیح به فلات ایران آمده‌اند. هخامنشیان از خاندان پاسارگادیان بوده‌اند که در پارس جای داشته‌اند و سر دودمان آنها هخامنش از فرزندان پرسئوس بوده‌است.
پس از مرگ چیش‌پیش (شاه انشان و پارس)او دارای دو فرزند بود که پس از او هر دو به فرمانروایی رسیدند.
یکی از این فرزندان آریارمنه و دیگری کورش یکم بود.(آریارمنه به فرمانروایی پارسوماش و کورش یکم شاهِ انشان شد.)
بعدها آریارمنه جای خود را به فرزندش آرشامه و کورش یکم جای خود را به کمبوجیه یکم، پدر کورش بزرگ داد.
این درست در زمانی بود که مادها قلمرو خود را گسترش داده و پارسیان از آنان فرمان‌برداری می‌کردند و به آنها خراج می‌پرداختند.
کمبوجیه یکم، (۵۹۰ پ‌م – ۵۵۹ پ‌م) فرزند و جانشین کوروش یکم، شاه انشان و پدر کوروش بزرگ بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی بود. او پسر کوروش یکم و پدر کوروش دوم بوده است.
کمبوجیه شاه نبود بلکه مردی از «خانواده‌ای خوب» بود که با ماندانا دختر آستیاگس ازدواج کرده بود. از این پیوند کوروش بزرگ به دنیا آمد.
کوروش کبیر، بنیانگذار و نخستین شاه شاهنشاهی هخامنشی بود که به مدت سی سال، در بین سال‌های ۵۵۹ تا ۵۲۹ پیش از میلاد، بر نواحی گسترده‌ای از آسیا حکومت می‌کرد. او دو پسر به نام های کمبوجیه دوم و بردیا داشت
کمبوجیه دوم:جانشین کوروش بزرگ پسرش کمبوجیه بود. بزرگترین دستاوردکمبوجیه دوم در هشت سال سلطنت او فتح مصر در سال ۵۲۵ پیش از میلاد بود.
کمبوجیه در تابستان سال ۵۲۲ پیش از میلاد، در فاصلهٔ ژوئیه و اوت، درگذشت.
پس از مرگ کمبوجیه کسی وارث پادشاهی هخامنشیان نبود.
بر اساس گفته‌ای، کوروش بزرگ، در بستر مرگ، بردیا را به فرماندهی استان‌های خاوری شاهنشاهی ایران گماشت. کمبوجیه دوم، پیش از رفتن به مصر، از آنجا که از احتمال شورش برادرش می‌ترسید، دستور کشتن بردیا را داد. مردم از کشته شدن او خبر نداشتند و در سال ۵۲۲ پیش از میلاد شخصی به نام گوماته مغ که ظاهری شبیه به بردیا داشت (با این تفاوت که یک گوش آن بریده شده بود) خود را به دروغ بردیا و شاه ایران نامید.
داریوش شاه که از سوی کوروش بزرگ به فرمانداری مصر برگزیده شده بود، پس از دریافتن این رخداد به ایران می‌آید و بردیای دروغین را از پای درآورده، به تخت می‌نشیند.وبه فرمانروایی هفت‌ماهه بردیا دروغین پایان بخشید.
زندگینامه داریوش یکم
داریوش یکم چهارمین پادشاه هخامنشی
داریوش بزرگ (۵۴۹ تا ۴۸۶ پیش از میلاد) سومین پادشاه هخامنشی (پادشاهی از ۵۲۱ تا ۴۸۶ پیش از میلاد) فرزند ویشتاسپ (گشتاسپ) بود.ویشتاسپ، فرزند آرشام و آرشام پسر آریارمنه بود.ویشتاسپ پدر داریوش او در زمان کوروش، ساتراپ (استاندار) پارس بود.
همسر داریوش بزرگ آتوسا و داماد کوروش بزرگ بود.او به جز آتوسا پنج همسر دیگر داشت
وی در سال ۵۲۲ پیش از میلاد، با کمک چندی از بزرگان هفت خانوادهٔ اشرافی پارسی با کشتن گئومات مغ بر تخت نشست.
پس از آن به فرونشاندن شورش‌های درون‌مرزی پرداخت. فرمانروایی شاهنشاهی را استحکام بخشید و سرزمین‌هایی چند به شاهنشاهی افزود.
آغاز ساخت پارسه (تخت جمشید) در زمان پادشاهی او بود.بنای تخت جمشید به عنوان پایتخت جدید هخامنشیان در پارسه
از دیگر کارهای او حفر راه آبی بود که دریای سرخ را به رود نیل و از آن سو به دریای مدیترانه پیوند می‌داد.
پس از جهانگیری کوروش بزرگ و کمبوجیه سراسر آسیا (آسیای کوچک) جزو قلمرو او محسوب می‌گردید.
خانواده وهمسر وفرزندان داریوش بزرگ
داریوش یکم پسر بزرگ ویشتاسپ (فرزند آرشام از نسل خاندان هخامنشی) و روزگونه بود. او سه برادر کوچکتر به نام‌های آرتانوس و آرتافرنس و ارتان داشت. الواح گلی تخت جمشید و گفته‌های هرودوت نشان می‌دهد در زمان به سلطنت رسیدن داریوش پدرش و پدربزرگش زنده بودند. داریوش پیش از به سلطنت رسیدن با دختر گبریاس به نام رته‌بامه ازدواج کرد و از او صاحب سه پسر بود.
او پس از به سلطنت رسیدن با دختر بزرگ کوروش بزرگ، آتوسا که قبلاً با کمبوجیه دوم ازدواج کرده بود، وصلت کرد و از او صاحب چهار پسر و یک دختر شد. داریوش سپس با دختر کوچک کوروش بزرگ، آرتیستونه ازدواج کرد. البته داریوش در میان همسرانش تنها به آتوسا لقب شهبانو داد و او را بیشتر از همه دوست می‌داشت و به او قدرت و نفوذ فراوانی در درباره هخامنشی داد و پسر او خشایارشا را که چهارمین پسر داریوش بود به دلیل آن که اولین شاهزاده‌ای بود که بعد از به سلطنت رسیدنش به دنیا آمد هم‌چنین مادر او آتوسا از فره کوروش بزرگ بود، ولیعهد و جانشین خود قرار داد و او را نسبت به پسر بزرگتر خود آرته‌بازان که سلطنت را حق خود می‌دانست برتری داد.
آتوسا دختر کورش کبیر همسر دوم داریوش بزرگ
*اولین همسر داریوش ارته‌بامه دختر گبریاس، که از او سه پسر داشت؛
اَرته‌برزن، پسر ارشد داریوش
آریابیگنه
آریامنش
*دومین همسر داریوش آتوسا دختر ارشد کوروش بزرگ که از او چهار پسر و یک دختر داشت؛
خشایارشا، ولیعهد و چهارمین شاهنشاه هخامنشی
ویشتاسپ
هخامنش
ماسیشته
ماندانه
* سومین همسر داریوش و همسر شاه گذشته کمبوجیه دوم فیدیما دختر هوتن بود.
فرزندی ندارد
* چهارمین همسر داریوش آرتیستون دختر کوچک کوروش بزرگ که از او دو پسر و یک دختر داشت؛
آرشام
گئوبروه
ارته‌زوستر
* پنجمین همسر داریوش پارمیس نوه کوروش بزرگ، دختر بردیا که از او یک پسر داشت؛
آریامرد
* ششمین همسرداریوش فراتاگون دختر ارتان برادرزاده داریوش که از او دو پسر داشت.
ابروکومس
هیپرانت
پادشاهی داریوش یکم
رسیدن به پادشاهی داریوش بزرگ
گئومات یا بردیای دروغین پس از دستیابی به تاج و تخت، تمام زنان کمبوجیه را به همسری گرفت. یکی از این زنان فیدمیا، دختر اتانس (اوتانه یا هوتن) یکی از تواناترین نجبای ایران بود. اولین کسی که پس از هفت ماه فرمانروایی به گئومات ظنین شد که او فرزند کوروش نیست بلکه مرد شیادی است، اتانس بود. او از دختر خود پرس و جو کرد و دخترش نتیجهٔ تحقیق را به پدر اطلاع داد. اتانس یک دستهٔ شش نفره، از نجبای پارس را که به آنها اطمینان داشت، در شوش تشکیل داد و با ورود داریوش از پارس تصمیم اتخاد شد که او را نیز در گروه خویش وارد سازند. این هفت تن با هم قسم خوردند که برای دفع غاصب اقدام کنند. هرودوت این قیام را قیام هفت یار نام نهاده‌است. داریوش در سال ۵۲۲ پیش از میلاد گئومات (بردیای دروغین) را به قتل رساند. بدین منوال تخت و تاج پادشاهی ایران به داریوش رسید.
شورش در استان‌ها
پس از پادشاهی داریوش، کلیه استان‌ها سر به شورش برداشتند که داریوش و یارانش طی ۱۹ نبرد، ۹ پادشاه را که با وی به منازعه برخاستند، سرکوب کرد. اولین طغیان در عیلام روی داد. در ماد هم یک مدعی که خود را از اخلاف هووخشتره می‌خواند، مدعی سلطنت ماد بود.
در پارس یک مدعی دیگر خود را بردیا پسر کوروش خواند. این نکته که شورشیان همواره در یک زمان سربرنمی‌داشتند و هدف مشترک یا پیوند اتحادی هم با یکدیگر نداشتند، عامل عمده‌ای بود که داریوش را در دفع شورش‌ها یاری کرد. طغیان بابل نیز کمتر از دیگر طغیان‌ها، موجب دغدغهٔ خاطر داریوش نبود. تمام این اغتشاش‌ها که در ارمنستان، ماد، کردستان، رخج، و مرو روی داد، با خشونت سرکوب شد و داریوش خشونت را در این مواقع همچون وسیله‌ای تلقی می‌کرد که می‌توانست از توسعه و تکرار نظایر این حوادث، جلوگیری کند.
در بند شانزدهم کتیبه بیستون درباره شورش پارت (خراسان) و گرگان چنین آمده‌است
پارت و گرگان بر من شوریدند و ویشتاسپ پدر من در پارت بود. پس از آن سپاه پارسی را از ری نزد ویشتاسپ فرستادم. وقتی که این سپاه به ویشتاسپ رسید، عازم جنگ دشمن شد. در محلی موسوم به ویش پااوزت در پارت با آنان جنگید. اهورامزدا مرا یاری کرد و به ارادهٔ او ویشتاسپ شورشیان را شکست داد. پس از آن مملکت مطیع من شد.
داریوش یکم
تشکیلات داریوش
بازگرداندن امنیت در تمام این نواحی شورش زده، طبعاً هم ضرورت ایجاد یک سازمان سامانمند اداری را به داریوش الهام کرد و هم وسایل و تجارب لازم را در اختیارش گذاشت. داریوش اهتمام فراوانی از خود برای ساماندهی تشکیلات داخلی کشور به خرج داد به‌طوری‌که نظام تشکیلاتی که وی بنیان نهاد، مدت‌ها بعد با اندک تغییری، توسط سایر حکومت‌ها از جمله سلوکیه، ساسانیان و حتی اعراب دنبال گردید.
داریوش فوق‌العاده مراقب بود که از طرف مأمورین دولتی تعدی به مردم نشود و با این مقصود همواره در ممالک ایران حرکت و از نزدیک به امور سرکشی می‌کرد.
در زمان او یک دستگاه منظم اداری در کشور به وجود آمد که تمرکز امور را ممکن می‌ساخت و ظاهراً تا حدی نیز از نظام رایج در مصر که داریوش در جوانی و در ضمن اقامت سه سالهٔ خود در آنجا با آن آشنا شده بود، الهام می‌گرفت چون نجبا و اعیان پارسی و مادی که غالباً روحیهٔ نظامی داشتند، به کارهای دبیری تن درنمی‌دادند، این کار به دست اقوام تابع افتاد و اقوام ایلامی که درین امور سررشته را به دست گرفتند، زبان ایلامی را در قلمرو هخامنشیها زبان دیوانی و اداری کشور کردند.
داریوش در طول ۳۶ سال پادشاهی خود، اقداماتی به شرح ذیل انجام داد.
۱-تقسیم قلمرو شاهنشاهی به چندین شهربانی
۲-ایجاد راه شاهی
۳-ایجاد سپاه جاویدان
۴-تنظیم مالیات‌ها
۵-ارتباط دادن دریای مدیترانه و دریای سرخ
۶-بازسازی نیایشگاه‌ها
۷-تدوین قانون مصر
۸-ضمیمه کردن سند و پنجاب
۹-لشکرکشی به سرزمین سکاها
۱۰-جنگ با یونان
آرامگاه داریوش شاه ایران
وفات وآرامگاه داریوش
داریوش در سال ۴۸۶ پیش از میلاد، پس از یک دورهٔ یک‌ماهه بیماری وفات یافت. مقبرهٔ او در دل کوه رحمت در مکانی به نام نقش رستم در مرودشت فارس، نزدیک شیراز است سر در آرامگاه داریوش همچون دیگر آرامگاه‌ها به شکل صلیبی بزرگ به بلندای ۲۲ متر و پهنای ۱۱ متر کنده شده‌است. در بخش بالایی نقش برجسته‌ای وجود دارد که در اصل نقاشی شده بوده‌است و شاه را در حالت ایستاده بر جایگاهی نشان می‌دهد که دو ردیف از نمایندگان سی قوم که هویتشان در کتیبه‌ای سه زبانه یاد شده‌است، آن را نگه داشته‌اند. وصیت جالبی از زبان داریوش که آخرین آرزویش هم فقط آن بود، بر کتیبهٔ مزار او حک شده‌است.
متن لوح داریوش هخامنشی به شرح زیر است:
داریوش شاه بزرگ؛ شاهنشاه؛ شاه کشورها؛ پسر ویشتاسپ هخامنشی؛ این پادشاهی من است که از سکا و سغد تا کوش و سِند و لیدی گسترده‌است. این چیزی است که اهورامزدا، بزرگترینِ خدایان به من ارزانی داشته. باشد که اهورامزدا من و خاندان وفادارم را نگهدار باشد.
ارسال دیدگاه