به آتش کشیدن پرسپولیس و تنفر ایرانیان از اسکندر مقدونی

اسکندر مقدونی که نام وی در منابع لاتین الکساندر کبیر ذکر شده است او در سال ۳۵۶ قبل از میلاد در شهر پلا پایتخت باستانی کشور امروزی مقدونیه به دنیا آمد. او پسر فیلیپ دوم شاه مقدونیه و یونان  بود و مادرش المپیاس نام داشته است که چهارمین همسر  از میان 7 یا 8 همسر او بوده است و تا سن ۱۶ سالگی تحت تعلیم ارسطو فیلسوف برجسته یونان باستان قرار داشت.

اسکندر مقدونی مدعی بود که نسب پدری وی به هرکول و از سوی مادر به آکیلیس قهرمانان افسانه ای یونان می رسد.

 او از پدرش ارتش و حکومتی منسجم به ارث برد و تا سی سالگی یکی از بزرگ ترین امپراتوری های جهان از دریای یونان تاکوه های هیمالیا گستراند .

اسکندر سوم مقدونیه  معروف به اسکندر کبیر  پادشاه مقدونیهٔ باستان بود.  اسکندر توانست تا پیش از رسیدن به سن سی سالگی یکی از بزرگ‌ترین امپراتوری‌های دنیای باستان را شکل دهد که از دریای یونان تا هیمالیا گسترده بود. او در جنگ‌ها شکست‌ناپذیر بو ود و هرگز شکست نخورد. از اسکندر به عنوان یکی از موفق‌ترین فرماندهان نظامی در سرتاسر تاریخ یاد می‌شود.و او را شاهنشاه کل جهان می نامند.اودر سرزمین ها فتح کرده یک حکومت مشترک ایجاد کرد و فرهنگ یونانی را در همه جا گسترش می داد.

 در اواخر سال 322 قبل از میلاد اسکندر به عنوان یک ناجی توسط مردم مصر که از جور و ستم به ستوه آمده بودند مورد استقبال قرار گرفت. او در معبد سیوا اواسیس درشرق مصر خود را ارباب گیتی و پسر آمون معرفی نمود. او زئوس – آمون را پدر حقیقی خود معرفی نمود و پولی را در مصر رواج داد که تصویر او را به عنوان خدا با شاخ های قوچ به نمایش می گذاشت. او در زمان اقامت در مصر خلیج اسکندریه را یافت و دستور ساختن یک بندر در آنجا را صادر نمود. این بندر پس از مرگ او پایتخت سلسله بطلمیوسیان گردید و یکی از آبادترین شهرهای جهان آن روزگار شد.

یونانی ها از سال ها قبل (480 پیش از میلاد)، که خشایارشاه هخامنشی یونان را فتح کرده و به قولی شهر آتن را به آتش کشیده بود، کینه ایرانیان را به دل داشتند و از طرفی هخامنشیان را آنقدر قدرتمند می دانستند که فکر حمله به سرزمین آنان را در سر نمی پروراندند.

اما  کوروش کوچک و اردشیر دوم، پسران داریوش دوم سر جانشینی پدر به جنگ پرداختند. کوروش کوچک سپاه بزرگی ترتیب دیده بود که فقط 13 هزار نفر از آنها یونانی بودند. با تمام شدن جنگ و کشته شدن کوروش، این سپاه بدون سرکرده ماند و بلاتکلیف به حال خود رها شد. مردان این سپاه بعد از بازگشت به یونان و بازگو کردن ضعف حکمرانان ایرانی باعث تمایل حمله اسکندر به ایران شدند .

اسکندر مقدونی امپراطوری که سلسه هخامنشیان را به زیر کشید او در جوانی با فتوحات غیر منتظره اش جهان را به لرزه در آورد.

به آتش کشیدن پرسپولیس و تنفر ایرانیان از اسکندر مقدونی :اسکندر مقدونی به سوی شهر بابل در جنوب رهسپار شد و بابل را که شهرتی افسانه ای داشت تصرف نمود.سپس به سوی شوش پایتخت هخامنشیان رهسپار شددر کوهستان های زاگرس یک سردار ایرانی به نام اریوبرزن راه را بر اسکندر بست و چنان دلیرانه مقاومت نمود که اسکندر مجبور شد با کمک چند نفر از مردم محلی از طریق کوره راه هائی خود را به پشت سر آریوبرزن برساند و در یک نبرد خونین این سردار ایرانی به همراه تمام ارتش خود و نیز خواهرش که در جنگ شرکت نموده بود کشته شدند. با شکست ارتش هخامنشی در این نبرد ارتش مقدونی به سوی پرسپولیس روان شد و آن را تصرف نمود. اسکندر پس از غارت خزاین و گنجینه های این شهر در اقدامی جنون آمیز دستورداد آن را آتش بزنند. عده ای این اقدام او را از سرِ مستی و عده ای به تلافی آتش زدن اکروپلیس در آتن توسط پارسیان ذکر نموده اند و داریوش سوم مجبور به فرار از میدان جنگ شد. اسکندر پس از تسخیر تخت جمشید هفت سال بر ایران حکومت کرد .اسکندر بعد از تصرف شهر های شرقی ایران از جمله سمر قند و بخارا با رکسانا ازدواج کرد تا با ایرانیان خویشاوند شود .

مقاومت سردار  شجاع ایرانی اریو برزن  در برابر حمله اسکند مقدونی گرچه با شکست روبرو شد ولی در تاریخ جاودانه شد

سرزمین های فتح از مصر تا دیوار چین گسترش داشت او قصد داشت هند را هم فتح کند ولی نتوانست . در کاخ نبولاس  (که از پادشاهان بابل بود)  در 32 سالگی به طور ناگهانی  در شهر بابل در بین النهرین جان خود را از دست داد .

جنازه اسکندر مقدونی در یک تابوت انسان نما که قابلیت باز شدن داشت قرار داده شد و این تابوت به نوبه خود در یک تابوت دیگر قراد داده شد. احتمالا جانشینان اسکندر جنازه او را یک سمبول برای امپراطوری وی پس از مرگش می دانستند که چنین مراسم باشکوهی برای تدفین او تدارک دیده بودند. این تابوت در یک پارچه سفید پیچیده شد و با مراسمی با شکوه به ممفیس حمل گردید. بطلمیوس که یکی از سرداران اسکندر بود و پس از مرگ او به پادشاهی مصر برگزیده شد، جنازه او را به اسکندریه منتقل و دفن نمود.

 با مرگ اسکندر حکومت او بین سرداران وی تقسیم شد و پرگامون در مقدونیه، سلوکوس در ایران و بطلمیوس در مصر به جانشینی اسکندر بر گزیده شدند.

تنها پسر اسکندر به همراه مادرش رکسانا بعد از مرگ او به درخواست المپیاس  به مقدونیه رفتند .ولی  در انجا  به دست کاساندروس (حکمران مقدونیه و چند شهر خودمختار یونان و یکی از چند جانشین اسکندر) مسموم و به قتل رسیدند.

منبع