زانو بزرگترین مفصل بدن است و یکی از نقاط حساس بدن برای ضربه دیدن است. زانو از استخوان هایی تشکیل شده است که مستعد شکستگی و در رفتگی اند. همچنین از غضروف ها، رباط ها و تاندون هایی تشکیل شده است که ممکن است دچار کشیدگی یا پارگی شوند.
برخی آسیب های زانو با استراحت و مراقبت خود به خود بهبود می یابد. در حالی که سایر آنها نیازمند جراحی یا مداخلات پزشکی هستند. درد زانو گاهی اوقات نشانه بیماری های مزمنی مثل آرتریت است که به مرور مفصل را تخریب می کنند.
علل ورم پشت زانو
کیست بیکر
تا کنون شایعترین علت ورم پشت زانو، کیست بیکر یا کیست ناحیه پوپلیتئال یا زانو است.
کیست بیکر چیست؟
کیست بیکر زمانی به وجود می آید که بورس ناحیه پوپایتئال یا زانو دچار التهاب می شود. بورس زانو، کیسه کوچک حاوی مایع است که در پشت زانو وجود دارد.
بورس زانو بین تاندون عضله نیمه غشایی، یکی از تاندون های همسترینگ، و عضله گاستروکنمیوس، یکی از عضلات ساق پا، وجود دارد. این بورس به کاعش اصطکاک بین دو عضله کمک کرده و موجب حرکات نرم و بدون درد زانو شده.
چه چیزی موجب ایجاد کیست بیکر می شود؟
دورتا دور مفصل زانو با کیسه پر از مایعی احاطه شده است که کار آن لغزنده کردن مفصل و با رساندن مواد غذایی مورد نیاز به مفصل در سلامت مفصل نقش دارد. اگر زانو دچار آسیب یا تخریب شود، مایع اضافی توسط آن ساخته شده تا از مفصل حفاظت کند. این مایع موجب افزایش لغزندگی و تسریع بهبودی می شود. گاهی اوقات این مایع اضافی به قسمت عقبی خارج مفصل نشت کرده و در بورس ناحیه پوپلیتئال پشت زانو جمع شده و موجب ادم آن و تشکیل کیست بیکر می شود.
ادم پشت زانو ناشی از کیست بیکر میتواند یکی از عوامل استئوآرتریت یا آرتروز زانو نیز باشد. حدود نیمی از افراد مبتلا به آرتریت زانو در یک بازه ی زمانی از بیماری دچار کیست بیکر می شوند. نقرس مفصل زانو یکی از انواع آرتریت التهابی است که موجب ایجاد کیست پوپایتئال می شود. ضربات زانو مثل پارگی مینیسک و پیچ خوردگی رباط ها ی زانو هم موجب تشکیل کیست بیکر می شوند.
اصلی ترین علائم کیست بیکر:
- ادم پشت زانو دردناک
- احساس درد در زانو و ساق پا
- وجود مایع در زانو
- عدم توانایی وزن گذاری بر روی زانو
کیست بیکر، کیسه پر از مایعی در ناحیه پوپلیتئال است که مشابه پرتقال کوچک و له شده لمس میشود. افراد مبتلا به کیست پوپایتئال قبل از بروز درد مقداری ورم در پشت زانو حس میکنند. با بیشتر شدن مایع داخل کیست، سایز آن بزرگتر شده و به ویژه هنگام خم کردن زانو با وارد شدن فشار به کیست، درد شدید ایجاد می شود.
پارگی عضله گاستروکنمیوس
پارگی در عضله گاستروکنمیوس از جمله عضلات ساق پا، یکی دیگر از علل ورم پشت زانوست. پارگی گاستروکنمیوس زمانی ایجاد می شود که عضله ناگهانی دچار کشش بیش از حد در اثر فشار وارده به پا شود. پارگی گاستروکنمیوس معمولا در زمان فعالیت های مثل تنیس، پرش و دویدن به ویژه از بلندی ها رخ می دهد.
نشانه های شایع پارگی گاستروکنمیوس شامل:
- شنیدن صدای پاپ: در زمان ایجاد آسیب
- درد ناگهانی: در پشت ساق پا که ممکن است به پشت زانو و قسمت های پایین تر پا انتشار داشته باشد.
- ورم: پشت زانو و در ساق
- کبودی: و تغییر رنگ پوست
- فرورفتگی قابل لمس: در ناحیه آسیب عضله
- درد حین لمس: در محل آسیب
- ضعف ساق پا: در هنگام فشار دادن پا
ورم پشت زانو ناشی از پارگی گاستروکنمیوس، در مردان ۴۰ تا ۶۰ ساله شایع است. میزان ورم پشت زانو به شدت پارگی و محل و سایز پارگی بستگی دارد. هر چه پارگی بیشتر باشد، تعداد فیبرهای بیشتری آسیب دیده و درد و ورم بیشتر خواهد بود.
آنوریسم پوپلیتئال
آنوریسم پوپایتئال، برآمدگی غیرطبیعی در شریان پوپایتئال که شریان اصلی پشت پاست. آنوریسم پوپایتئال بدون علامت است و شایع ترین علت ورم پشت زانو بدون درد است. وجه قابل تمایز آنوریسم پوپایتئال، توده ضرباندار قابل لمس پشت زانوست که در زمان خم بودن زانو بهتر تشخیص داده می شود.
در پنجاه درصد از بیماران، آنوریسم پوپایتئال به صورت دوطرفه وجود دارد. اگر آنوریسم پوپایتئال بزرگتر از حد باشد، به اعصاب اطراف فشار وارد کرده و موجب ایجاد حس سوزن سوزن شدن، بی حسی و ضعف در ساق پا می شود.
علل ایجاد آنوریسم پوپایتئال معمولا ناشناخته است ولی مجموعه ای از فاکتورهای ژنتیک، آترواسکلروز، فرآیند های التهابی و سیگار در آن موثر است. ضعف جدار شریان و تجمع لخته در عروق موجب برآمدگی شریان پوپایتئال می شود. اگر یک یا چند تا از این لخته ها آزاد شوند، شریان های کوچک پا را مسدود کرده و موجب ایجاد درد و کاهش خونرسانی می شوند. اگر درمان فوری انجام نشود، مرگ بافتی رخ داده و فرد نیاز به قطع عضو پیدا می کند.
ترومبوز وریدهای عمقی
ترمبوز ورید های عمقی یا DVT, نادر است ولی یکی از علل جدی ورم و درد پشت زانو و ساق پاست. ترومبوز وریدهای عمقی بیماری است که در آن، لخته خون در ورید های عمقی به خصوص ورید های ساق پا و ران ایجاد شده. ترومبوز وریدهای عمقی موجب کاهش جریان خون وریدی و در صورت آزادشدن لخته با حرکت رو به بالا داریم و قلب منجر به حمله قلبی و سکته مغزی می شود.
نشانه های تیپیک ترومبوز وریدهای عمقی شامل:
- دردهای کرامپی و ضرباندار: پشت زانو، ساق پا و ران
- ادم: پشت زانو، ساق پا و ران
- قرمزی پوست: یا تیرگی اطراف محل آماس و درد
- گرمی: در اطراف محل آسیب
- یکطرفه: علائم معمولا یک پا را درگیر کرده
ریسک فاکتورهای ایجاد ترومبوز وریدهای عمقی:
- چاقی
- سیگار
- کم آبی
- ترومبوز وریدهای عمقی قبلی
- جراحی
- مصرف داروهای خاص مثل قرص های ضدبارداری و برنامه های جایگزینی هورمونی
- وضعیت های خاص پزشکی مثل نارسائی قلب، ورید های واریسی
- بی حرکتی طولانی مدت مثل مسافرت یا در بستر بودن
- ادم پشت زانو، ساق پا و پای ناشی از ترومبوز وریدهای عمقی، معمولا با مصرف داروهای ضدانعقاد مثل وارفارین درمان میشود که جهت پیشگیری از عود بیماری باید برای سه ماه مصرف ادامه داشته باشد.
سارکوم سینوویوم
سارکوم سینوویوم، یک بدخیمی است که به صورت توده پشت زانو تظاهر میکند. اگر چه این بیماری نادر است ولی بسیار جدی است به درمان فوری نیاز دارد.
سارکوم ها در جوانان شایع ترند و تظاهر شایع آنها، توده پشت زانوست که این ویژگی ها را دارد:
- سایز بزرگتر از ۵ سانتی متر
- سایز افزایش یابنده
- معمولا دردناک است ولی نه همیشه.
درمان ورم زانو
«گاهی اوقات کیست بیکر به‌خودی‌خود از بین می‌رود» اما وقتی سراغ بهترین گزینه درمانی می رویم، درمان علت زمینه ای ایجاد بیماری بهترین پاسخ است. ولی در بیشتر بیماران شروع درمان ورم زانو با ترکیبی از این موارد شروع میشود:
- استراحت، کمپرس سرد و بالا بردن
- تزریق استروئید
- آسپیریشن و تخلیه
- داروها
ارسال دیدگاه