اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) سندرمی است که پس از مشاهده و یا شنیدن یک عامل استرس‌زا وآسیب‌زایشدید روی می‌دهد که می‌تواند منجر به مرگ شود.

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

عوامل بوجود آمدن اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟

حوادثی همچون سوءاستفاده جنسی، تصادف، سوانح طبیعی مانند زلزله، جنگ و… به طور کلی افرادی کهچنین رویدادهایی را تجربه می‌کنند حتی در مورد کودکان، بیشتر از این که ما بتوانیمتجربه آن‌ها را تصور کنیم و احساسات آنها را درک کنیم از آن واقعه رنج می‌برند. بیمار نسبت به این تجربه‌ها احساس ترس و درماندگی می‌کند، اغلب رفتارهای آشفته و حاکی از بیقراری واکنش نشان می‌دهد و مدام تلاش می‌کند از یادآوری رویداد و سانحه اجتناب کند. همین امر وجه تمایز استرس پس از سانحه با سایر حوادث زندگی است.علل گسترش اختلال استرس پس از سانحه یاPTSD اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)اگرچه اغلب مردم (۵۰ تا ۹۰٪)یک رویداد بسیار تنش‌زا را تا پایان عمر به یاد دارند ولی فقط ۸٪آنهابه PTSD مبتلا می‌شوند. این بیماری در دوران بعد از جنگ بسیار شایع است (مانند جنگ ویتنام، عراق، ایران، بوسنی هرزگوین و افغانستان). همچنین در اثر اتفاقاتمهم زندگی مانند فوت یک عزیز یا طلاق و جدایی و ضربه‌های عاطفی احتمال ابتلا بهاین بیماری زیاد است. به نظر می‌رسد زمینه ژنتیکی، نژاد و دوران کودکی در ایجاداین بیماری موثر هستند. شروع اختلال 1 هفته و حداکثر 30 سال پس از سانحه میباشد. شابعترین سن ابتلا اوایل بزرگسالی و زنان نسبت به مردان آسیب‌پذیر تر هستند.

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

علل ایجاد اختلالاسترس پس آسیبیتبیین نظری اختلال استرسی پساز ضایعه روانی تا حدودی ضعیف است.جهت گیری‌های روان پویایی بر کنترل کم یا زیادهیجان‌ها و نقش اجتناب از شناخت‌های بر انگیزنده اضطراب متمرکز هستند. به این معنی که اجتناب فرد از این شناخت‌ها سرانجام به ظهور استرس افزایش یافته و به کابوس‌ها و وسوسه‌های فکری وعملی منتهی می‌گردد. رادو و دیگران این نظریه را ابراز داشته اند که یادآوری خاطرات آکنده از اضطراب وتجربه عاطفی همراه با آن منجر به ضعف و نارسایی در سبب شناسی این اختلال شده است.درمانگران رفتاری، این اختلالرا به عنوان نمونه‌ای از ” تعمیم محرک- پاسخ “، مورد تفسیر قرار دادهاند. بعضی از آنان این اختلال را به عنوان پاسخی اجتنابی نگریسته اند. گروه اول، آنرا یک تجربه شرطی شده کلاسیک ساده دانسته‌اند که در خلال آن فرد نشانه‌هایروانی–فیزیولوژیایی‌، شناختی و رفتاری را به حادثه ضایع‌گر روانی مربوطساخته است. آنان اظهار می‌دارند که به علت شدت شرایط استرس‌زای اولیه، تعمیم محرکامری متداول است و شخص در موقعیت‌هایی که از جهاتی با حادثه ضایع‌گر روانی اولیهمشابه است، آماده ظهور پاسخ‌هایی به صورت اختلال استرسی است. بر اساس نظر گروهدوم ،فرد از موقعیت‌هایی که موجب احساس ناراحتی در وی می شود، اجتناب می‌ورزد. درنتیجه پاسخ اجتناب‌آمیز هیچ گاه عادی نشده یا خاموش نمی گردد. تا این زمان کار کمیدر باره پیش بینی اینکه چه حالاتی منتهی به ظهور سندرم استرسی پس از ضایعه روانیمی‌شود یا چه اشخاصی در موقیعیت‌های استرس‌زا چنین نشانه‌هایی را ظاهر می‌سازندصورت گرفته است.

پژوهشگران در ارزیابی نقشعوامل اجتماعی–فرهنگی در ایجاد اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، پی برده‌اند که محیط‌های اقتصادی محروم زمینهرا برای افزایش آسیب‌پذیری آماده می‌کنند. زندگی کردن در محله‌های شهریپر از جرم، احتمال قرار گرفتن در معرض رویداد‌های آسیب‌زا را افزایش می‌دهد و دریافتخدمات را برای افراد مخصوصا زنان کم درآمد دشوار می‌سازد. زندگی در محله‌های فقیرنشین و در کشور های در حال توسعه که خدمات حمایتی و سلامت روانی در صورت وقوع ناملایمات کافی نیست، می‌تواند پاسخ‌های روانی تعداد زیادی از افراد را تشدید کند.علائم اختلال تنش‌زای پس ازرویداد

ناآرامی و بی‌قراری،رفتارهای پرخاشگرانه، احساس بیزاری از دیگران.
گوشه‌گیری و مشکلات در روابطبین فردی به سختی انس گرفتن با دیگران.
احساس گناه و شرمزدگی، بی‌احساسیو فقر هیجانی که از طریق جمع کردن خود و انقباض عضلات صورت می‌گیرد.
واپس‌روی‌های رشدی (بازگشتبه رفتارهای اولیه کودکان، شب‌اداری، مکیدن شست و…)
رفتارهای تهییجی وبرانگیختگی بیش از حد (حالت گوش به زنگ بودن که به محض مواجه شدن با محرک تنش‌زاشوکه می‌شود.)
اختلال خواب،کابوس و خواب‌های ترسناک
(رویاهای هولناک بدون محتوای مشخص).
اجتناب از افکار و احساسات وحتی اماکنی که وقایع ناخوشایند را یادآوری می‌کند.
تکرار خاطره‌های آسیب‌زا ازقبیل مزاحمت، تجاوز و… در ذهن.
تمایل به بازی‌های تکراریپیرامون حادثه‌ای که تجربه کردند (درمورد کودکان).
اختلال در کار روزانه،مشکلات در تمرکز و آموزش.

تاثیر نمک روی بدن

البته همه این‌ها باید سهشرط مهم دیگر را نیز به همراه داشته باشند:

الف. فرد باید در معرض یک
رویداد پر تنش قرار گرفته باشد.

ب. فرد باید مرتب به یاد این
رویداد بیفتد و فلاش بک داشته باشد.

ج. علائم باید بیش از یک ماه
طول بکشد.

عوامل زمینه ساز اختلال استرس پس از سانحه:

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

استرس پس از سانحه
وجود سابقه حادثه ضربه‌زا در کودکی
اختلالات شخصیتی مرزی،بدگمانی (پارانوئیدی) وابسته و ضد اجتماعی
بی کفایتی سیستم‌های حمایتی
استعداد وراثتی، عمومی برایابتلا به اختلالات روانی
مسائل استرس زای اخیر زندگی
احساس کنترل شدن از بیرون بهجای درون

درمان چه مدت طول مي‌كشد؟

مدت زمان درمان به آسيب‌هايیكه از آن رنج می‌برديد به ميزان وخامت آن‌ها، ميزان بد بودن علايم در حال حاضر ومشكلات ديگری كه در زندگی‌تان داريد بستگي دارد. درمان برای افرادي كه تنها يكآسيب را از سر گذرانده‌اند، معمولاً 12 تا 20 جلسه است. بيشتر اين جلسات 45 تا 50دقيقه طول می‌كشد.

درمان:

درمان شناختی رفتاری:

فرآیند درمان بیمار مبتلابه PTSD تلفیقیاز دو رویکرد شناختی رفتاری مداخلات رفتاری شامل: آموزش نحوه مواجه موثر باترس‌ها، اجتناب از اماکن یا افرادی که وقایع را یادآوری می‌کند، می‌باشد؛ همچنیناستفاده از تکنیک آرام بخش و پذیرش احساسات بیمار در کاهش نشانگان استرس پس ازسانحه موثر است.

روان درمانی:

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

روان درمانی نیز تاثیرمطلوبی ایجاد می‌کند. روش خاموشی یا خوگیری نظیر غرقه‌سازی كه طی آن افرادمكررا با محركی مواجه می‌شوند كه از آن می‌ترسند نیز برای درمان اختلال استرس پساز آسیب به‌كار رفته است. در این نوع درمان مواجه‌سازی، قربانیان در تخیلشان آسیبرا مجسم می‌كنند. آنها آسیب را با صدای بلند، به صورت زمان حال برای درمانگر شرحمی‌دهند. این كار در چندین جلسه تكرار می‌شود. درمان مواجه‌سازی و آموزش ایمن‌سازیدر مقابل استرس بر روی 45 قربانی PTSD‌ مقایسه شد. ایمن‌سازی عبارتست ازآرمیدگی عمیق عضلانی، بازداری فكر برای مقابله با اشتغال ذهنی و بازسازی شناختی.بلافاصله بعد از پنج هفته درمان، آموزش ایمن‌سازی در مقابل استرس، نشانه‌هایاختلال استرس پس از سانحه را تسكین داد، اما بعد از گذشت چهار ماه، درمان با مواجه‌سازیممتد اثرات بادوامی را ایجاد كرد.

دارو درمانی:

اگر علایم فوق بیش از یک ماه

تداوم یابد و منجر به اختلال در عملکرد کلی بیمار (شغلی، تحصیلی، رفتاری و…) شودباید نسبت به درمان آن اقدام نمود. برای درمان دارویی از داروهای مهارکننده بازجذبسروتونینمانند فلوکستین، ضدافسردگی‌های سهحلقه‌ای مانندایمپرایمن، سیتالوپرام، پروپرانولول و کلونیدین استفاده می‌شود.

سیر و پیش آگهی

علائم بیماری می‌تواند در

طول زمان نوسان داشته و یا در اثر استرس شدت یابد. در 30% موارد بهبودی کامل در40% ادامه علائم به طور خفیف، 20% موارد ادامه علائم به طور متوسط و 10% موارد باوجود علائم شدید ادامه مي‌یابد. پیش آگهی خوب بیماری با موارد زیر در ارتباط است: