قره کلیسای آذربایجان غربی

قره کلیسای آذربایجان غربی

این کلیسا در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان چالدران در کنار روستایی به همین نام واقع شده‌است. کلیسای تادئوس در مورخه ۷ ژوئیه ۲۰۰۸، در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید

این کلیسا در زبان ارمنی سورپ تادئوسی وانک به لاتین کلیسای مقدس تادئوس نامیده می‌شد. بانی این کلیسا یکی از حواریون مسیح بوده که برای تبلیغ دین مسیحیت به منطقهٔ جنوب فلات ارمنستان آمدند.واژه قره یک کلمه ترکی و به معنای سیاه است. مورخان سدهٔ هشتم هجری به بعد گاهی به مناسبتی یادی از کلیسای تادئوس کرده‌اند و آن را «قرا کلیسا» نامیده‌اند. چون قسمت خاوری بنای کلیسا با سنگ سیاه ساخته شده‌است.

 

 قره کلیسای در آذربایجان غربی ایران از قدیمی ترین کلیساهای جهان

این کلیسای مهم در آذربایجان غربی از مهم‌ترین کلیسای ایران، کلیسای تادئوس یا قره کلیسا نام دارد. جایی در حوالی روستای قره کلیسا در شهرستان چالدران استان آذربایجان‌غربی قدیمی‌ترین عبادتگاه مسیحیان ایران. کلیسایی با معماری زیبا و منحصربه‌فرد که از مهم‌ترین عبادتگاه‌های مسیحیان جهان است و می‌گویند تادئوس مقدس، یکی از حواریون مسیح در آن‌جا دفن شده است.

ارامنه‌ ایران، قره‌کلیسا را در نزدیکی شهر ماکو در استان آذربایجان‌غربی، یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان می‌دانند، با این حال از قرن ۱۳ میلادی است که نام این کلیسا به فراوانی در کتاب‌های مذهبی ارامنه دیده می‌شود.

قره‌کلیسا تا عهد «عباس میرزا» شاهزاده‌ قاجاری یک ساختمان منفرد سیاه رنگ بود که در طول حیاتش بارها مرمت و بازسازی شده بود. در دوران ولیعهدیِ عباس میرزا و با حمایت او، بخش جدیدی با سنگ‌های سفید رنگ به کلیسا اضافه شد تا قره‌کلیسا به آنچه امروز می‌بینیم تبدیل شود.

پیشینه تاریخی کلیسای تادئوس یا قره کلیسای

برای نخستین بار در سال ۴۳ میلادی دو نفر از حواریون به نام‌های تادئوس قدیس و بارتلمئوس قدیس از شمال بین‌النهرین گذشته و برای رساندن پیام مسیح وارد این مناطق می‌شوند.«تادئوس مقدس» که یکی از حواریون عیسی مسیح و از بنیان‌گذاران کلیسای حواری ارمنی است، در سال ۶۶ میلادی بخاطر بشارت مسیحیت به قتل رسید.

مقبره وی در کلیسای تادئوس مقدس قرار دارد.تاریخ ساخت این کلیسا بنا به روایت موسس خورناتسی مورخ مشهور ارمنیان به اوایل دوره مسیحیت برمی گردد. بدین ترتیب که کلیسای مورد نظر بر روی آرامگاه تادئوس مقدس که از مبلغان دین مسیحیت بود بنا شده‌است. بنای اولیهٔ آن به اوایل سده چهارم بازمی‌گردد و از ابتدا یکی از زیارتگاه‌های مهم ارمنیان به شمار می آمده .

درباره کلیسای تادئوس بیشتر بدانیم

 کلیسای تادئوس از دو بخش قدیمی سیاه رنگ و بخش جدید سفیدرنگ تشکیل شده‌است که هر یک تاریخچه‌ای دارند.نخستین بار هنگام حمله چنگیزخان مغول بخش وسیعی از کلیسای تادئوس مقدس تخریب شده اما در زمان حکومت هولاکوخان این کلیسا به همت خواجه نصیرالدین طوسی مرمت گردید.

سیمون بزنونی دستور داد تخته سنگ‌هایی از مرمر سفید از منطقه «قرخ بولاغ» و «شاورشان» (ماکو) به محل کلیسا حمل کنند و در ضلع باختری کلیسای کهن به بازسازی کلیسای قدیمی بپردازند.ساختمان جدیدتر کلیسا در دوران قاجار به فرمان عباس میرزای ولیعهد به بخش قدیمی تر الحاق می‌گردد.

کلیسای جدید با سنگ‌های سفید و حجاری‌هایی بی نظیر، الهام گرفته از کلیسای جامع اچمیادزین ارمنستان که مهم‌ترین و اولین کلیسای ارمنیان می‌باشد تزیین شده‌است. هر چند مراحل ساختن این کلیسا به علت مرگ عباس میرزا ناتمام ماند. تکنیک و حجم پردازی در بنای کلیسای تادئوس مقدس در نوبه خود از کم نظیرترین پرداخت‌های هنرهای تجسمی است.

  در این بنای تاریخی، وجود دیوارهای دفاعی پیرامون کلیسا و ورودی اصلی آن، این بنا حکم قلعه نیز دارد. در چهار جهت قلعه پنج برج دیده‌بانی به شکل یک قوس قرار گرفته‌است.

قسمت‌های کلیسا: ۱- کلیسای اصلی ۲- برج ناقوس ۳- ورودی ۴- برج ۵- حیاط شرقی ۶- حیاط غربی ۷- انبار^[۵]

این کلیسا به عنوان اولین کلیسای جامع جهان مسیحیت شناخته می‌شود.

ارمنی‌های ایران هر سال در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مرداد ماه (تاریخ مراسم هر ساله متغیر است) که مصادف با قتل تادئوس مقدس و پیروان مسیحی اوست در کلیسای تادئوس مقدس مراسم خاصی برپا می‌دارند.

 فرمان شاه عباس اول صفوی در حمایت از ارمنیان بر روی سردر آن دیده می‌شود. عباس میرزا ولیعهد فتح‌علی‌شاه نیز تزئیناتی بر آن افزوده‌است.