زندگینامه هرودوت نخستین تاریخ‌نگار یونانی

هرودوت (425-485 پیش از میلاد) بزرگ‌ترین تاریخ‌ نگار جهان باستان است که او را پدر تاریخ نیز دانسته‌اند. هر چند در نگارش نبردهای ایران و یونان از هم ‌زبانان یونانی خود پشتیبانی می‌کند، بخش مهمی از تاریخ باشکوه ایران باستان از نوشته‌های او یا با کمک آن‌ها شناخته شده است. شناخت کنونی ما از ملت ‌های کهن دیگری مانند بابلی‌ها، مصری‌ها، فینیقی‌ها، نیز تا اندازه‌ی زیادی از نوشته‌های او به دست آمده است. به نظر می‌رسد او نخستین کسی باشد که واژه‌ی هیستوری (History) را به معنای تاریخ به کار برده است.

چکیده ای از زندگینامه هرودوت

نام: هرودوتἩρόδοτος

متولد:حدود ۴۸۴ پیش از میلاد(هالیکارناس، کاریا، آناتولی، امپراتوری هخامنشی)

درگذشت حدود ۴۲۵ پیش از میلاد (تقریباً در سن ۶۰ سالگی)توریی، کالابریا یا پلا، مقدونیهٔ باستان

پیشه:تاریخ‌نگار

کارهای برجسته تاریخ هرودوت

هرودوت کیست؟

هرودوت مورخ و جغرافی دان یونانی اهل شهر یونانی هالیکارناسوس، بخشی از امپراتوری ایران و شهروند بعدی توری در کالابریای مدرن (ایتالیا) بود. هرودوت اولین نویسنده ای بود که به بررسی سیستماتیک وقایع تاریخی پرداخت. از او به عنوان “پدر تاریخ” یاد می شود،

هرودوت متولد چه سالی است

هرودوت در حدود سال ۴۸۵ قبل از میلاددر شهر یونانی هالیکارناسوس، که یک مرکز تجاری پر جنب و جوش در سواحل جنوب غربی آسیای صغیر بود چشم به دنیا گشود.

خانواده هرودوت

خانواده او بازرگانان یونانی-کاریایی ثروتمند و دنیادیده بودند. او پسر لیکسس و دریو و برادر تئودوروس بود، و همچنین با پانیاسیس – شاعر حماسی آن زمان، نسبت خویشاوندی داشت

سفرهای هرودوت در جهان باستان

هرودوت در هالیکارناس سواد را یاد گرفت و کم کم به علوم زمانه خود اشراف پیدا کرد. او در جریان شورش‌های یونانیان علیه ایرانیان شرکت کرد اما پس از آزادی هالیکارناس از دست هخامنشیان، به دلیل نارضایتی از حکومت یونانی جدید، هالیکارناس را ترک گفت و به سفر پرداخت. سفرهایی که باعث شد تا او با جغرافیا و تاریخ دیگر ملل به خوبی آشنا شود.

او در آتن با بسیاری از شعرا و فلاسفه آن دوران دیدار کرد. سپس به آفریقا رفت و از مصر بازدید نمود. پس از آن به خاورمیانه آمد و مدت‌ها در شهرهایی چون بابل و شوش مستقر بود و مشهور است که سفری نیز به اکباتان (همدان امروزی) داشت. سپس از آسیای خارج شد و بار دیگر از طریق گرجستان فعلی، به اروپا بازگشت.

پس از مدتی به شام (سوریه فعلی) آمد و بار دیگر به آفریقا رفت و تا جایی که امروز لیبی می‌نامیم را درنوردید. وی سپس باردیگر به یونان بازگشت و باقی عمر خود را در دولت‌شهرهای یونانی سپری کرد. برخی منابع می‌گویند که او در پایان عمر نیز مدتی را در ایتالیا زندگی کرد.

هرودوت

9 جلد کتاب تاریخ هرودوت

هرودوت تاریخ خود را در 9 جلد نوشته و هر کدام را به نام یکی از خدایان هنرهای زیبا نام‌گذاری کرده است.

1. کتاب اول: کلی‌یو(Clio) خداوند تاریخ. با داستان‌های افسانه‌ای و باور نکردنی آغاز می‌شود و سپس به امپراتوری لیدی اشاره می‌کند و به چگونگی سقوط آن در پی لشگر کشی کوروش اشاره می‌کند. او در همین جلد به معرفی ویژگی‌های قوم ماد و قوم پارس می‌پردازد. سپس ما را با قوم‌های یونی، دری و ائولی آشنا می‌کند و چون می‌خواهد از لشکرکشی کوروش به بابل یاد کند، پیرامون بابلی‌ها و تمدن بابل نیز سخنانی می‌آورد. کتاب اول او با چگونگی کشته شدن کوروش به دست قوم ماساژت، که زنی دلیر فرمان‌روای آنها بود، به پایان می‌رسد.

2. کتاب دوم: اوترپ (Euterpe) خداوند موسیقی. به شرح اوضاع مصر پرداخته، چگونگی تاثیر رود نیل بر تمدن مصر را به تفصیل بیان کرده و در مورد مومیایی کردن اموات و شیوه‌های گوناگون آن و ساختن اهرام تحقیق کرده است. در مورد نظر مصریان درباره‌ی جانوران می‌گوید که خوک از نظر آنان ناپاک است. او در این کتاب از سرزمین ‌هایی که امروزه به آن‌ها خاور نزدیک می‌گویند نام می‌برد و درباره‌ی تمدن آن‌ها مطالبی نوشته است.

3. کتاب سوم: تالی (Thalie) خداوند کمدی. زندگی کمبوجیه و فتح مصر را شرح می‌دهد.

4. کتاب چهارم: ملپومن (Melpomene) خداوند تراژدی. به چگونگی زندگی اقوام سکایی اشاره کرده است و تصویری از زندگی شبان‌های درنده‌خوی سکایی که بر پشت اسب می‌جنگیدند و در گاری و ارابه زندگی می‌کردند، به خواننده اثر خود عرضه می دهد و سپس به اغراق گویی درباره جنگ های ایران و یونان می‌پردازد.

5. کتاب پنجم: تربپسیکور (Terpsichore) خداوند رقص. دنباله‌ی جنگ‌های ایران و یونان را شرح می‌دهد و در مورد جاده‌ی شاهی، که با کوشش قوم‌های گوناگون و به فرمان داریوش هخامنشی بین سارد و شوش ایجاد شد، می‌گوید: «این راه از نقاط مسکونی و امن می گذرد و در مسیر آن کاروان‌ سراهای عالی ساخته‌اند. در هر پنج فرسنگ (یک منزل) یک کاروانسرا وجود دارد و در مجموع از سارد پایتخت لیدی تا شوش ایران 111 کاروان ‌سرا وجود دارد و چاپارها در هر منزلی اسب تازه نفسی را به کار می‌گیرند.» هرودوت نوشته که چاپارها طی 10 روز آن راه دراز را به طور کامل طی می‌کردند.

6. کتاب ششم: اراتو (Erato) خداوند شعر اندوهناک. به چگونگی طغیان مردم ایونی علیه هخامنشیان می‌پردازد .

7. کتاب هفتم: پولیم‌نی (Polymnie) خداوند غزل. درباره تدارکات نظامی خشایارشا جهت حمله به یونان است و اغراق‌گویی‌های زیادی در آن دیده می‌شود و در پایان آن به نبرد ترموپیل می‌پردازد.

8. کتاب هشتم: اورانی (Uranie) خداوند اخترشناسی. ویژه‌ی نبرد جنگ سالامین است.

9. کتاب نهم: کالیوپ (Calliope) خداوند سخن ‌وری و شعر حماسی. به شرح جنگ پلاته و سرانجام شکست نهایی سپاه ایران در میکال اشاره دارد.

ویژگی‌های کتاب تاریخ هرودوت

تاریخ هرودوت مطلقا شرح تاریخ به معنای امروزی آن نیست. توصیفات جغرافیایی، افسانه‌ها و حکایات اخلاقی، مطالعات در علوم مختلف، شایعات و ذکر باورهای مرسوم اقوام، همه با هم در این کتاب گرد آمده است. متن کتاب نیز صمیمانه نوشته شده و برای مخاطب یک شیرینی خاصی دارد.

این کتاب، شروع روند تاریخ‌نویسی در جهان است. هرودوتوس هالیکارناسی در نگارش وقایع، کوشش داشت تا همه‌چیز را با هم مکتوب کند و چیزی را از قلم نیاندازد.

هرچند که بزرگ‌ترین ایراد به کتاب او آن است که وی بی‌طرفی را در هنگام نگارش وقایع رعایت نکرده است. مثلا در هنگام گزارش جنگ‌های ایرانیان و یونانیان در زمان پادشاهی داریوش بزرگ و سپس خشایارشا، آشکارا روحیات ناسیونالیستی او را می‌توان دید که به جانبداری از یونانیان پرداخته است.

با این همه از این وقایع که بگذریم، کتاب تاریخ هرودوت مهم‌ترین کتاب تاریخ جهان باستان است که ما را با قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان باستان، آشنا می‌سازد. برای نمونه در اهمیت این کتاب همین بس که بدانیم امروزه اکثر اطلاعات ما از تاریخ مادها، به دلیل ثبت رویدادهای آن حکومت توسط هرودوت است

هرودوت کاملا روح و سرشت یک تاریخدان آگاه و دانای به کار را داشته اما نقطه ضعف‌هایی نیز داشته است که برخی از آن‌ها را پیش‌تر گفتیم. یکی دیگر از نقطه‌ضعف‌های او آن است که وی داستان‌ها را چه بجا و چه نابجا بدون صحت‌سنجی، تکرار می‌کرد.