بیوگرافی غلامرضا تختی

غلامرضا تختی، معروف به جهان‌پهلوان تختی (5 شهریور 1309 – 17 دی 1346)، ورزشکار و سیاستمدار ایرانی بود. او به عنوان یک کشتی‌گیر حرفه‌ای در رشته کشتی آزاد فعالیت می‌کرد. در المپیک 1956 ملبورن، پس از امامعلی حبیبی، دومین مدال طلای ورزشکاران ایرانی در تاریخ المپیک را به دست آورد. با این مدال و دو نشان نقره از المپیک 1952 هلسینکی و 1960 رم، او به عنوان پرافتخارترین کشتی‌گیر ایرانی در المپیک شناخته می‌شود. تختی همچنین در رقابت‌های جهانی کشتی دو بار قهرمان و دو بار نایب‌قهرمان شد و نیز نشان طلای بازی‌های آسیایی 1958 توکیو را دریافت کرد.

وی به عنوان یک پهلوان در ورزش‌های پهلوانی و زورخانه‌ای نیز فعالیت داشت و سه سال متوالی صاحب بازوبند پهلوانی ایران بود. تختی به عنوان شخصیتی محبوب و معتبر در فرهنگ عامهٔ ایران شناخته می‌شود و به عنوان نماد پهلوانی و جوانمردی در ورزش ایران محسوب می‌شود.

علاوه بر فعالیت‌های ورزشی، غلامرضا تختی در زمینهٔ سیاست نیز فعال بود. او عضو حزب زحمتکشان ملت ایران و سپس عضو حزب نیروی سوم بود. پس از تأسیس حزب سوسیالیست، به عضویت در آن درآمد و به عنوان قائم مقام دبیرکل انتخاب شد. پس از کودتای 28 مرداد، در کمیتهٔ ورزشکاران نهضت مقاومت ملی فعالیت داشت و در سال 1339 به عضویت جبههٔ ملی دوم و شورای مرکزی آن درآمد. همچنین، در سال 1342 به عنوان عضو هیئت اجرایی موقت جبههٔ ملی انتخاب شد.

تختی در تاریخ 17 دی 1346 درگذشت و جنازه‌اش در هتل آتلانتیک تهران پیدا شد. با وجود اینکه او خودکشی کرده بود، اما مسائلی مانند رابطهٔ او با جبههٔ ملی، باعث شایعهٔ قتل او توسط ساواک شد.

غلامرضا تختی متولد چه سالی است؟

تختی در تاریخ ۵ شهریور ۱۳۰۹ متولد شد.

غلامرضا تختی اصالتا اهل کجا است؟

او در محله خانی‌آباد در جنوب تهران متولد شد.

بیوگرافی غلامرضا تختی

رجب خان پدر تختی متولد ۱۲۷۴ محلهٔ دروازه غار تهران و مادرش از خانواده سنتی تهران بود. او دو برادر و دو خواهر داشت کـه همه ی آن‌ها از وی بزرگتر بودند. وی تحصیلات ابتدایی را در دبستان حکیم نظامی تهران گذراند. او پس از گذراندن اول متوسطه در دبیرستان منوچهری تهران ترک تحصیل کرد. تختی همراه کار، بـه ورزش زورخانه‌اي و کشتی نزد پهلوان سید علی حق‌شناس پهلوان اول ایران و پایتخت می‌پرداخت او درسال ۱۳۲۷ بـه خدمت سربازی رفت ودر ۲۵ مهر همان سال در اداره راه‌آهن استخدام شد. وی پیشینه کار در شرکت نفت مسجد سلیمان را هم داشت.

ازدواج غلامرضا تختی

 در وصف غلامرضا تختی

کتاب‌هاي زیادی در وصف او تألیف شده اسـت، فیلمی سینمایی در مورد وی ساخته شده، حتی تندیسی از وی ساخته شده ودر میدان تجریش در شهر تهران نصب شده اسـت. بـه افتخار او هرساله بـه بهترین کشتی‌گیران ایران «جایزه غلام‌رضا تختی» اهدا میشود. تختی در طول زندگی خود بـه کارهای عام‌المنفعه پرداخت و خدماتی بـه محرومان کرد. او عضو جبهه ملی ایران بوده ودر نهضت ملی‌شدن نفت در ایران فعالیت داشت. یکی از رویداد هـای زندگی تختی، پیشنهاد بـه او برای بازی در فیلم سینمایی بوده اسـت. فردین کـه از دوستان تختی بود، او را برمی‌انگیزد کـه بازیگر سینما بشود. فردین بـه او می گوید: بلوری بازی کرد، تـو هم بیا و بازی کن.

دریافت مدال از سوی محمدرضاشاه به غلامرضا تختی

ورود غلامرضا تختی به دنیای ورزش 

غلامرضا، ورزش را از نوجوانی آغاز کرد. ورزش ابتدا برای او نوعی تفنن و سرگرمی بود. در همان اوان، خیال قهرمان شدن، مدتی او رابه وسوسه انداخت اما از همان نوجوانی کـه تازه بـه فکر باشگاه رفتن افتاده بود، اعتقاد داشت کـه ورزش برای تندرستی و سلامت جان و تن هردو لازم اسـت.تختی کـه پس از بازگشت از خوزستان« مسجد سلیمان» روانه خدمت سربازی شده بود، در سربازخانه با استفاده از فرصت‌ها و توجهات فراهم شده، بـه ویژه تشویق و حمایت دبیر وقت فدراسیون کشتی کـه در دژبان ارتش فعالیت داشت، تمرینات کشتی خودرا بار دیگر آغاز کرد.

تختی خود دراین باره می گوید:

وقتی درسال 1328 در مسابقه بزرگ ورزشی «کاپ فرانسه» شرکت کردم، در همان اولین ضربه فنی شدم. اما تمرین‌هاي جدی و سختی کـه در پیش گرفتم، مرا یاری کرد تا حقیقت مبارزه را درک کنم، گرچه شور پیروزی در سر داشتم، اما کار و کوشش را سرآغاز پیروزی میدانستم. به این ترتیب تختی با تمرین و پشتکار مثال زدنی رفته رفته خودرا از میان بازنده‌ها بیرون کشید و سرانجام درسال 1330 در وزن ششم «79 کیلو گرم» بـه عضویت تیم ملی درآمد. وی در اولین دوره مسابقه‌هاي کشتی آزاد قهرمانان جهان «هلسینکی، 1951» باوجود آن کـه هنوز 21 سال داشت، نایب قهرمان جهان شد.

حضور تختی در مسابقات سال 1951 هلسینکی

مسابقات سال 1951 هلسینکی «فنلاند» برای تختی آغار راهی بود کـه طی 15 سال آینده با کسب ده ها پیروزی و فتح سکوهای متعدد قهرمانی در بزرگ ترین میادین بین‌ المللی کشتی ادامه یافت. در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن دریک وزن بالاتر؛ ۸۷ کیلو گرم، بهتر ظاهر شد و بـه همراه امام‌علی حبیبی اولین مدال‌هاي طلای تاریخ ورزش ایران در المپیک را کسب کردند. تختی در مسابقات قهرمانی جهان ۱۹۵۹ تهران، ۱۹۶۱ یوکوهاما و ۱۹۶۲ تولیدو بـه ترتیب بـه دو مدال طلا و یک مدال نقره رسید. در المپیک ۱۹۶۰ رم هم با ۵ پیروزی با ضربه فنی و یک شکست با امتیاز از عصمت آتلی ترک مدال نقره وزن ۸۷ کیلو را گرفت. او در المپیک ۱۹۶۴ توکیو با شکست از احمد آئیک ترک و مساوی با سعید مصطفائف بلغار بـه مقام چهارم قناعت کرد.

غلامرضا تختی همچنین سه بار قهرمان کشتی پهلوانی و پهلوان اول ایران شده بود. جهان پهلوان تختی بـه هنگام عزیمت بـه آخرین سفر خود، در بین خیل عظیم مردمی کـه برای بدرقه او و همراهانش آمده بودند در گفت‌وگو با خبرنگار” کیهان ورزشی” گفت:هیچ چیز نمی تواند مرا خوشحال کند، پول، مدال طلا، عشق و حتی عشق. نسبت بـه این مردمی کـه بـه فرودگاه آمده‌اند، احساس شرمندگی می کنم.

قهرمانی غلام رضا تختی

خداحافظی تختی از کشتی

تختی کـه بی امید بـه مصاف تازه نفسی‌ها و جوانان جویای نام رفته بود، متاسفانه با بدترین قرعه ممکن نیز مواجه شد بـه طوری‌كه پس از پیروزی پنج بر صفر در مقابل حریفی از مجارستان بـه مصاف “الکساندر مدوید” و “احمد آئیک” «نفرات اول و دوم این دوره از رقابت‌ها» رفت و با قبول شکست در برابر انها برای همیشه با صحنه کشتی خداحافظی کرد.

تختی در دوران زندگی ورزشی‌اش رکورددار شرکت در المپیک‌ها و کسب بیشترین مدال از این آوردگاه بود. درچهار دوره المپیک حضور داشت و حاصل آن یک طلا، دو نقره و یک عنوان چهارم بود کـه در کشتی ایران این امر اتفاق نادری اسـت. او علاوه بر قهرمانی، بـه لحاظ منش و رفتار انسانی و سجایای اخلاقی پسندیده و جوانمردی و نوع دوستی شهره خاص و عام بوده‌اسـت. او زندگی خودرا وقف مردم کرده بود.

درگذشت غلامرضا تختی

تختی در ۱۷ دی ۱۳۴۶ در اتاقش در هتل آتلانتیک تهران درگذشت. او دو روز قبل از مرگش یعنی ۱۵ دی، وصیت‌ نامه‌اش را در دفترخانه اسناد رسمی عدد ۲۰۲ تحت عدد ۳۴۲۸ و با تعیین کاظم حسیبی بعنوان سرپرست فرزندش بابک کـه تنها ۴ ماه داشت؛ بـه ثبت رسانده بود. درباره دلایل مرگ او اختلاف نظرهای زیادی وجوددارد. پس از درگذشت تختی، جبهه ملی در بیانیه‌ اي مرگ او را خودکشی اعلام کرد.

درگذشت غلامرضا تختی

آیا غلامرضا تختی واقعا خودکشی کرده است؟

واقعیت این اسـت در مورد مرگ غلامرضا تختی از آغاز دو روایت وجود داشته کـه هم احتمال خودکشی و هم احتمال قتل را می‌دادند. اما در طول این سالها جامعه ایرانی احتمال خودکشی تختی و دلایل مختلف برای درستی آنرا ندیده گرفته تا اسطوره اش از گزند هر ضعف انسانی در امان باشد. بهمین دلیل اسـت کـه با یک گفتگو و ابراز عقیده یک هنرمند درباره نحوۀ مرگ اسطوره اش برآشفته شده اسـت.

چند روز قبل مجری برنامه اختیاریه در شبکه پنج، هنگام گفتگو درباره فیلم تختی در آستانه اکرانش، نظر جمشید مشایخی را درباره نحوه مرگ تختی پرسیده اسـت. وی هم با صراحت گفته جهان پهلوان با زنی ازدواج کرده بود کـه هم طبقه اش نبوده و او را حتی در جمع تحقیر می‌کرده اسـت. بـه اعتقاد این هنرمند، غلامرضا تختی بدلیل مشکلات خانوادگی اش خودکشی کرده است.

معمای مرگ غلامرضا تختی

این گفت‌وگو باعث واکنش‌هاي زیادی حتی از سوی برخی هنرمندان شده و عده‌ اي از مجری برنامه بدلیل سوال هایش انتقاد کرده اند. آیا گفت‌وگو جمشید مشایخی درتلویزیون و تایید خودکشی تختی و اعلام دلایل آن ریشه در واقعیت‌هاي تاریخی دارد؟ آیا اظهارنظر‌هاي استاد مشایخی دراین برنامه حتی درصورت صحت آن، امری اخلاقی بوده اسـت؟

معمای مرگ غلامرضا تختی

غلامرضا تختی، کشتی گیر نامی ایران در ۱۷ دی ۱۳۴۶ در اتاقش در هتل آتلانتیک تهران درگذشت. دولت وقت و روزنامه‌ هاي رسمی در آن زمان علت مرگ تختی را خودکشی اعلام کردند. در تریبون‌ هاي رسمی گفته شد کـه غلامرضا تختی بدلیل مشکلاتش با همسرش، شهلا توکلی دست به خودکشی زده اسـت.

غلامرضا تختی و دیگر کشتگیران

همچنین ناکامی‌هاي تختی در مسابقات جهانی هم بعنوان عاملی دیگر ذکر شد کـه بـه مشکلاتش دامن زده و او را افسرده کرده اسـت. علاوه براین اعلام شد کـه تختی دو روز قبل از مرگش دریک دفترخانه اسناد رسمی، وصیت نامه اش را ثبت کرده و کاظم حسیبی را بعنوان سرپرست پسر 4 ماهه اش تعیین کرده است.

تیتر خبری درباره مرگ تختی

این اقدام تختی بنظر مقامات و روزنامه‌هاي رسمی، مهر تاییدی بر خودکشی وی تلقی شد.در آن برهه تاریخی عده اي از دوستان نزدیک تختی و بـه گفته بعضی منابع حتی همسرش هم صحت ماجرای خودکشی جهان پهلوان را تایید کردند. دوستان تختی گفتند او بدلیل مشکلاتش با همسرش، دو ماهی بوده کـه در خانه آشنایان و هتل زندگی می‌کرده ودر نهایت هم خودکشی کرده اسـت.

حتی بعضی گفته اند او پسر نوزادش را هم نمی‌توانسته ببیند و دوستانش می خواستند بین او و همسرش واسطه شوند تا بتواند بـه دیدار فرزندش چندماهه اش برود. مدت‌ها بعد هوشنگ ابتهاج در خاطراتش اشاره کرده تختی را دوهفته قبل از خودکشی اش تصادفی دیده و او از نظر روحی حال مساعدی نداشته اسـت. دراین میان اولین بار جلال آل احمد کمی بعد از مرگ تختی، با رد خودکشی وی گفت:

مـا باور نمی کنیم جهان پهلوان خودکشی کرده باشد. شایعات بسیاری در بین مردم پیچید کـه، چون تختی حاضر بـه کرنش در برابر دربار نبوده و بـه مخالفان حکومت نزدیک شده، او رابه قتل رسانده اند. مدافعان فرضیه قتل تختی بـه ویژه انگشت اتهام رابه سمت شاهپورغلامرضا پهلوی، برادر شاه و رییس کمیته المپیک میگیرند. آن‌ها تنگ نظری و بخل او بـه تختی را دلیل توطئه شاهپور غلامرضا برای قتل وی می دانند.

غلامرضا تختی در عروسی اش

دراین سالها وزنه مستندات تاریخی روایت خودکشی تختی سنگین‌تر شده و مستندات مختلف، فرضیه خودکشی جهان پهلوان را تایید می کنند. البته برخی معتقدند حکومت شاه با تحت فشار قرار دادن تختی از راه‌هاي مختلف بـه ویژه با از کار بیکار کردن او و اخراج از راه آهن، جهان پهلوان رابه سمت خودکشی سوق داده اسـت.

واکنش‌ ها به سخنان بی پرده جمشید مشایخی درباره تختی

درسال‌هاي متمادی کـه دو روایت خودکشی یا قتل تختی حامیان و مخالفان خودرا داشت در رسانه‌هاي رسمی کمتر حرفی درباره خودکشی تختی شنیده ایم. حالا بعد از این همه ی سال فیلمی قرار اسـت درباره زندگی تختی اکران شود کـه براساس روایت آن جهان پهلوان خودکشی کرده اسـت. قبل از اکران فیلم، جمشید مشایخی با اظهارنظر صریحش درباره خودکشی تختی در تلویزیون، بسیاری را متعجب کرد.

غلامرضا تختی و محمدرضا شاه

بهنوش طباطبایی از برنامه اختیاریه بدلیل سوالات بی پرده مجری اش از جمشید مشایخی و حرف‌هایي کـه در ادامه زده شده، با لحن تندی انتقاد کرده اسـت. پرویز پرستویی هم ضمن انتقاد از پخش این برنامه گفته سخنانی کـه دراین برنامه زده شده مصداق کنکاش و دخالت در زندگی خصوصی دیگران اسـت.

غلامرضا تختی و مادرش

البته برخی‌ها هم علیرغم واکنش این دو بازیگر اعتقاد دارند بهتر اسـت درباره زندگی و شبهه‌هاي مرگ غلامرضا تختی بی طرفانه در رسانه‌ ها گفتگو شده و واقعیات تاریخی بدون سانسور مطرح شود. اما آن‌ها بـه نحوه ورود رسانه ملی بـه داستان مرگ تختی و بررسی آن در گفتگو با یک چهره سینمایی انتقاد دارند.

بنظر آن‌ها شاید بهتر بود بحث درباره معمای مرگ تختی و روایت‌ هاي مختلفش با حضور چند مورخ و محقق این حوزه بررسی شود. انتقاد‌ها بـه برنامه اختیاریه از این زاویه اسـت کـه در برنامه متهم اصلی خودکشی تختی همسرش معرفی شده و او در بین مـا نیست که از خودش دفاع کند.