واژه بندر تداعي‌كننده نام بوشهر در ايران است؛ سرزميني با قدمتي چند هزارساله كه در كنار خليج نيلگون هميشه فارس آرميده است. منطقه‌اي بندري با سواحل زيبا و چشم‌نواز، نخلستان‌هاي سرسبز كه سفر به آن روياي بسياري از گردشگران،است. استان بوشهر از ديرباز به‌دليل موقعيت ويژه و استراتژیكی كه داشته، مورد توجه پادشاهان بسياري بوده است. بقاياي بندرگاه‌ها و پايگاه‌هاي باستاني بسياري در اين استان كشف شده است. طبيعت بكر و بي‌نظير در كنار آثار باستاني فاخر از مهم‌ترين ويژگي‌هاي گردشگري بوشهر است.
بندر زيباي سيراف
سیراف بندری با امواج آبی زیبا، نسیم دل‌انگیز و یكی از محكم‌ترین اسناد حضور ایرانیان در خلیج همیشه فارس است. شهر باستانی سیراف دارای معماری خاصی بوده که بسیار شبیه به روستای ماسوله در شمال کشور است. سیراف روزگاری نقش مهمی در تجارت، دریانوردی، صدور فرهنگ و هنر ایرانی و اسلام به جنوب شرق آسیا ، شرق آفریقا و كشورهای خاوردور داشته و مانند نگینی درخشان در ساحل خلیج فارس متلألو بوده است .این بندر كهن در بین چهار مركز صنعتی و گازی عسلویه، پارسیان، جم و كنگان قرار گرفته است.
از آثار باستانی سیراف می‌توان به دخمه‌ها و سنگ‌چین‌ها، چاه‌ها، سنگفرش‌ها و غارهایی شبیه آتشگاه در دل کوه‌ها، دخمه‌های باستانی؛ حوضچه‌های نگهداری و استعمال آب باران یا به عنوان قبور سنگی، گورستان تاریخی، دره لیرودی شیلو آتشکده، کلیسا، گور سیبویه، مسجد جامع و قلعه نصوری كه برخی از آن‌ها به ثبت ملی رسیده است. بسیاری از كارشناسان میراث فرهنگی این بندر را واجد شرایط ثبت در فهرست آثار جهانی و یونسكو می‌دانند. بندر سیراف به دليل شرایط جغرافیایی خود كه از یك طرف محدود به دریا و از طرف دیگر به كوه متصل است و فاصله كوه تا دریا بسیار كم است. براساس كاوش‌های انجام‌شده قدمت این شهر به دوره ساسانی بازمی‌گردد. بندر سیراف تا قرن چهارم هجری به‌نوعی مهم‌ترین بندر سواحل شمال خلیج فارس بوده است. درباره بندر سیراف تحقیقات گسترده و چندین كنگره بین‌المللی برگزار شده است.
با‌توجه به آثار باستانی كشف شده در سیراف، این شهر قابلیت ثبت جهانی را دارد. آن‌چیزی كه درباره سیراف نقل می‌شود این است كه در پايان رشته كوه‌های زاگرس و محل اتصال كوه به دریاست. در قرن چهارم یك سونامی در این بندر رخ می‌دهد كه بخشی از شهر را به زیر آب فرو می‌برد.
عمارت ملک
عمارتي تاریخی و زیبا كه در فلكه بهمنی قرار دارد در دوره قاجاریه به دستور ملك‌التجار ، یكی از بازرگانان بزرگ، توسط معماران فرانسوی با مصالح محلی ساخته شد. ملك‌التجار در یكی از سفرهای تجاری خود به شهر پاریس و ملاقات با یك فرانسوی، شیفته خانه او شد. سپس با استخدام معمار آن بنا و با افزودن خواسته‌های خود، این ساختمان باشكوه را ساخت. در حال حاضر این عمارت مالک خصوصی دارد و امکان بازدید تنها با هماهنگی مالکان صورت می‌گیرد.
مدرسه گلستان
ساختمان اصلی مدرسه گلستان با قدمتی در حدود ۲۰۰ سال در واقع جزو اولین بناهای بافت قدیم بوشهر است که توسط انگلیسی‌ها ساخته شده و به «ارگ» معروف است. این بنا در ابتدا محل حکمرانی شیخ‌نصر دست‌نشانده انگلیسی‌ها بود و سپس تبدیل به اداره پست و تلگراف می‌شود. بعد از مدتی ساختمان متروک شد تا اینکه در سال ۱۳۱۸ مدرسه گلستان تاسیس می‌شود. این مدرسه در خیابان گمرک، بعد از ساختمان اداری گمرک، روبه‌روی عمارت حاج ريیس قرار دارد و مانند مدرسه سعادت تنها بازدید از آن در ساعت اداری امكان‌پذیر است.
آب انبار قوام
ساختمان «آب‌انبار قوام» در غرب شهر بوشهر و کنار دریا قرار دارد. این آب‌انبار (برکه) ۱۵۰ سال پیش در زمان قاجاریه ساخته شده است. آب انبار قوام سال‌هاست که توسط بخش خصوصی به سفره‌خانه سنتی قوام تبدیل شده و ساعات کاری آن هم مانند هر رستوران دیگری است. غذا خوردن در آن را حتما به شما پیشنهاد می‌كنیم چرا كه هم غذاهای خوشمزه‌ای دارد به وی ژه غذاهای دریایی و محلی و هم تجربه بی‌نظیری را برای‌تان رقم می‌زند. آب انبار قوام در خیابان ساحلی، بعد از تربیت بدنی است.
بافت تاریخی بوشهر
بافت تاریخی بوشهر یكی از بافت‌های تاریخی شهرهای جنوبی است كه طرفداران زیادی دارد و كم و بیش دست نخورده باقی مانده است. این بافت در محدوده مرکز شهر و کوچه‌های منتهی به خیابان‌های ششم بهمن و گمرک است. در بافت تاریخی بوشهر، عمارت‌ها و خانه‌های متعددی دیده می‌شود که تقریبا همگی در تملک خانواده‌های معمولی بوشهری هستند و برای بازدید از آن‌ها صرفا نیاز به اجازه صاحبخانه است.
پارک شغاب
پارک شغاب از جمله پارک‌های تاریخی است که در زیر خاک خود آثار مربوط به دوره عیلامیان را دارد. در حال حاضر از این محوطه تاریخی به عنوان پارک استفاده می‌شود. این پارك در خیابان بهمنی، خیابان ساحلی روبه‌روی بیمارستان نیروی هوایی قرار گرفته است.
قبر ژنرال
قبر جنرال که تلفظ محلی عبارت «قبر ژنرال» است، نام آرامگاه یک ژنرال انگلیسی در بندر بوشهر واقع در محله سنگی است كه مدفن یکی از فرماندهان ارتش انگلستان است که در لشکرکشی بریتانیا به جنوب ایران، در واقعه هرات در سال ۱۸۵۶ میلادی به دست نیروهای ایرانی کشته شد.محوطه این مقبره که تا سال گذشته به صورت باغی از درختان محلی بود ، توسط شهرداری بندر بوشهر تبدیل به پارک شد. همچنین مدفن ۳۵ نفر از سربازان انگلیسی است که در آن جنگ کشته شدند. اگر می‌خواهید این قبر را ببینید باید به خیابان سنگی، خیابان توحید، کوچه شبنم سه بروید.
گورستان انگلیسی‌ها
اطراف این گورستان کاملا دیوارکشی شده و در آن هم قفل است و برای بازدید از آن باید با اداره میراث فرهنگی هماهنگ کرد. هرچند بخش اعظمی از این محوطه را مجتمع مسكونی ساخته‌اند اما نشانی‌اش در خیابان بهمنی، فلکه رفاه، جنب سینماست.
پارک کلیسای ظهور مسیح
کلیسای ظهور مسیح در خیابان ششم بهمن، مربوط به زمان تاسیس کمپانی هند خاوری یعنی اوایل سده ۱۹ میلادی است. این کلیسای کوچک در جوار ساختمان کنسولگری سابق انگلیس و اداره دارایی پیشین بوشهر قرار دارد. کلیسای بوشهر به کلیسای ارامنه معروف است، در این کلیسا همیشه بسته است.
دشت های سبز
بوشهر را که به سمت برازجان بپیمایی به تدریج دشتی گسترده فرا رویت آغوش باز می‌کند و آن دره‌های منتهی به زاگرس است که تا چشم کار می کند آکنده از نخلستان‌های سبز و مسیرهای پر تاب است که از رودهای همیشه جاری دالکی و شاپور سیراب می‌شود. زنده یاد منوچهر آتشی شاعر شهیر بوشهری در توصیف این منطقه گفته بود که این نخل ها زندگی را در تلخ ترین پهنه خاک ایران، به زیبایی قامت‌های بلند و برازنده خود و شیرینی رطب‌های آبدار خود می‌آرایند و پایدار می‌دارند. فروشندگانی در مسیر برازجان« پنیر خرما» می فروشند که آن را از ساقه درونی درخت‌های پیر خرما می‌گیرند. پس از گذر از نخلستان‌ها به کاروان سرای مشیر (دژ برازجان ) می‌رسیم.
مکانی که در ۱۲۵۹خورشیدی به دستور میرزا برازجان ساخته شد و از آن در زمان قاجار به عنوان کاروانسرا استفاده می‌شد و به تدریج کاربری‌هایی چون دژ و زندان پیدا کرد. زمانی آنقدر مخوف بود که از آن به جهنم برازجان هم یاد می‌کردند. در منطقه برازجان و یک کیلومتری شمال روستای درودگاه از توابع شهرستان دشتستان، در میان نخلستان باقی‌مانده‌های کاخ بردک سیاه متعلق به عهد هخامنشیان با اعلام اهالی روستا کشف شد که مشابه آثاری است که در کاخ اختصاصی کورش در پاسارگاد وجود داشته است.
بازار تاريخي ديلم
دیلم به لحاظ همجواری با کشورهای حوزه خلیج‌فارس از جمله امارات و کویت و تجارت بازرگانان و تجار این شهر با این کشورها و دیگر کشورهای آسیایی مثل چین، تایلند و سنگاپور، نوسان نرخ ارز از جمله دلار، درهم امارات و دینار کویت تاثیر مستقیمی بر بازار و معیشت مردم و به خصوص بازاریان، کارگران و ملوانان دارد. نخستین آوازه این شهرستان، تجارتی بودن آن است که از قدیم مردم این دیار به کار و فعالیت دراین زمینه مشغول بودند.
اجناس خارجی در این شهر با قیمتی کمتر از بازار ایران به فروش می رسند به طوری که از استان های همجوار و حتی دیگر استان ها برای خرید به این شهر می آیند . به همین دلیل در ایام تعطیل شلوغ‌ترین شهراستان بوشهراست . برپایی بازارچه فصلی دستفروشان در ایام نوروز در کنار ساحل دیلم از دیگر جاذبه های این شهر توریستی است که عرضه انواع اجناس ایرانی و خارجی در غرفه های کوچک و بزرگ به قیمت مناسب و هیاهوی بازارچه و شلوغی آن علاوه بر مسافران نوروزی، دیلمی‌ها را هم در ایام نوروز به این بازارچه می کشاند.
روستاي دورودگاه
دورودگاه، روستایی از توابع بخش سعدآباد در شهرستان دشتستان استان بوشهر است. دليل نامگذاری روستا به نام دورودگاه قرار داشتن در بین دو رودخانه بزرگ دالکی و شاپور است. این دو رود دايمی در محل روستا به هم می پیوندند و رود حله را تشکیل می‌دهند و سبب به‌وجود آمدن منظره طبیعی بسیار زیبایی می‌شوند.این روستا با داشتن جاذبه‌هایی مانند رودخانه، طبیعت و دشت‌های زیبا، نخلستان‌های سربه فلک کشیده، امامزاده شاه قطب الدین حیدر و شهر تاریخی و گرانبهای هخامنشی تموکن (یکی از کلان شهرهای هخامنشی) سالانه پذیرای تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی است.
همچنین سالانه در محل شهر باستانی تموکن، همایش بزرگ نوروزی به همت انجمن میراث فرهنگی تموکن و دهیاری و شورای اسلامی دورودگاه برگزار می‌شود و در این همایش، روستا میزبان اساتید دانشگاه، نوازندگان و مهمانان از سراسر استان است.
جزيره خارك
این جزیره مرجانی که «جلاال آل احمد» آن را «در یتیم خلیج فارس» نامید، از معدود جزایری است که دارای آب شیرین فراوان است.در سراسر جزیره درختان «لیل» یا «لور» یا «انجیر معابد» رشد کردند، این درختان بسیار بزرگ و پرسایه‌اند . درخت «سدر» یا «کنار» هم از دیگر درختان مهم و فراوان جزیره است.حیات وحش خارک بسیار محدود و منحصر به گله‌های کم شماری از آهو و مارهای بزرگ و سمی است . پرندگان مهاجر فراوانی هم فصل زمستان را در سواحل خارک می‌گذرانند.
جزیره خارک یکی از بنادر مهم صادرات نفت خام ایران و همچنین یکی از بزرگ‌ترین بندر‌های صادراتی نفت خام در جهان است.از آثار تاریخی جزیره می‌توان معبد پورئیدون، آتشکده زرتشتتیان، گور معبدهای پالمیران و مرقد محمدبن حنفیه را نام برد. یک کتیبه میخی در جزیره وجود دارد كه مربوط به ۲۴۰۰ سال پیش، یعنی دوران داریوش اول هخامنشی است.
عمارت كازروني بوشهر
عمارت کازرونی بوشهر که از بناهای مربوط به اوایل دوره قاجار است، در بوشهر محله قدیمی بهبهانی واقع شده است. مالک این عمارت سید محمد رضا کازرونی است که از تاجران نامدار بوشهری است. ساختمان‌ها در بوشهر شبیه به بناهای دو بندر کراچی و بمبئی هستند و همین نوع ابنیه را می‌توان در دیگر مناطق ساحلی خلیج فارس نیز دید. از ویژگی‌های این بناها مرتفع بودن آن‌هاست، ساختن خانه‌های چند طبقه در این شهر متداول بوده است، مردم برای گریز از گرمای طاقت‌فرسای تابستان در این فصل به طبقات بالا نقل مکان می‌کرده‌اند، در ضمن وجود درها و پنجره‌های متعدد برای اتاق‌های وسیع موجب ورود باد از هر طرف شده و اندکی از فشار گرما می کاست.خانه ها را به فاصله بسیار کم از یکدیگر می‌ساختند به صورتی که گاه فاصله آن‌ها از یک متر هم کمتر می‌شد.لازم به ذکر است اولین عمارت در بوشهر که پلاک آن در روز جهانی گردشگری نصب و توسط استاندار بوشهر رونمایی شد، عمارت کازرونی است. عمارت کازرونی بوشهر در تاریخ ۱۰ مهر ۸۰ با شماره ثبت ۴۰۴۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آبشار تلخ‌آب
آبشار تلخ‌آب از جمله نقاط دیدنی و گردشگری بخش سعدآباد دشتستان در استان بوشهر است.این آبشار در شمال روستای تل سرکوه و در جنوب روستای شول واقع شده و از آبشارهای منحصر به فرد و زیبای استان بوشهر است. آب خروجی این آبشار در یک محوطه وسیع فرود می‌آید و این منطقه را به استخری طبیعی برای شنا در فصول گرم سال بدل کرده است.آبشار تلخ‌آب سالانه گردشگران فراوانی را از سراسر استان و کشور به خود جذب می‌کند.
كوه پدري
كوه پدري،در حومه شهرستان جم از توابع استان بوشهر و در نیمه راه سیراف به جم قرار دارد. این کوه نزد مردمان چاهه و جم، مکانی مقدس به شمار می‌رود، چرا که برپایه نشانه‌های مستند موجود در آتشکده این کوه، گمان آن می‌رود که این کوه از نخستین مکان‌هایی باشد که در آن نفت سوزانده‌شده‌باشد. به باور مردم محلی، آتشکده موجود در قله این کوه، زادگاه و محل غسل تعمید پدر جمشید پیشدادی است.برخی کوشیده‌اند با تغییر نام کهن و اصیل پدری به نام خودساخته پردیس، در نام‌های اصیل ایرانی دستی ببرند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد در کوه‌های مشرف بر ناحیه جم، دیوارهای صیقل‌زده‌شده بزرگی در نقاط گوناگون با زاویه‌هایی خاص وجود دارد که افسانه‌ها و روایات قومی جم در لهجه محلی آن را «چرم‌آینه» می‌خوانند.
به گفته بزرگسالان ناحیه جم، آن‌ها قطعه‌های کوچکی از شیشه سیاه را در زیر این «چرم‌آینه»ها می‌یافته‌اند که فرضیه پادشاهی جم در این ناحیه را قوی‌تر می‌کند. مجسمه‌های «جمشید‌جم» و «غار آدم» در نزدیکی کوه پدری، به دلیل فعالیت‌های شرکت‌های نفتی و گازی در عسلویه در معرض خطر قرار دارند. هرچند که پیشینه روستاهای چاهه و دره پلنگی که در شمال کوه قرار دارند به درستی روشن نیست، ولی نشانه‌هایی از غارنشینی و وجود فسیل‌های بسیار قدیمی در منطقه دیده شده‌است. این منطقه با قرارگیری در ارتفاع ۷۰۰ متری از سطح دریا و در نزدیکی خلیج فارس، آب و هوای مطلوبی براي پرورش گیاهان و درختان فراهم آورده است. اختلاف دمای هوا با کنار ساحل خلیج فارس که در برخی از روزهای سال تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و همچنین رطوبت ملایم آن، این منطقه را به یکی از خوش آب و هواترین مناطق جنوب ایران تبدیل‌كرده است.
نکات قابل توجهي درباره اين کوه باستاني و عجيب وجود دارد: از نكات منحصربفرد اين كوه، مغناطيس فوق‌العاده قوي آن است كه شهرت جهاني دارد. اگر در فاصله ۵۰ تا ۱۰۰ متري کوه، در انتهايي‌ترين نقطه آسفالت شده جاده، با ماشين توقف کنيد و دستي آن را بخوابانيد، ماشين به‌جاي حركت به پشت و درجهت سرازيري، به نرمي به سمت کوه کشيده مي‌شود.منطقه جم داراي خرماي ويژه اي است كه به «خرماي خصه»معروف است.از ويژگي‌هاي جالب اين خرما، غرق شدن آن در شيره خود است؛ يک کاسه از اين خرما، در سه ساعت پر از شيره مي‌شود و شكل آن به اندازه يك آلبالو تغيير مي‌يابد.از ديگر خواص دارويي اين خرما، استفاده از آن براي ساخت قندهاي رژيمي مخصوص بيماران ديابتي است، كه براي كشورهاي توليد كننده اين نوع قند صادر مي‌شود. نکته جالب ديگر رويش درخت زيتون در دامنه شمالي کوه پرديس و در حد فاصل شهرستان جم تا روستاهاي چاهه و دره پلنگي است که رويش چنين گياهي در اين آب و هوا، بسيار شگفت‌انگيز است.
ارسال دیدگاه