چکیده ای از بیوگرافی احمد شاملو
نام:احمد شاملو
زاده: ۲۱ آذر ۱۳۰۴ (11دسامبر 1925)تهران، خیابان صفی علیشاه
درگذشته: ۲ مرداد ۱۳۷۹ (۷۴ سال)کرج، فردیس، شهرک دهکده
آرامگاه: امامزاده طاهر، کرج
نامهای دیگر:الف. بامداد، الف. صبح
لقب :شاعر آزادی
تخلص: بامداد
پیشه: روزنامه‌نگارپژوهشگر
ملیت: ایرانی
همسران: اشرف‌الملوک اسلامیه (۱۳۳۶–۱۳۲۶)طوسی حائری (۱۳۴۰–۱۳۳۶)آیدا سرکیسیان (۱۳۷۹–۱۳۴۳)
فرزندان: سیاوش، سیروس، سامان و ساقی
شهرت اصلی شاملو به‌خاطر نوآوری در شعر معاصر فارسی و سرودن گونه‌ای شعر است که با نام شعر سپید یا شعر شاملویی که هم‌اکنون یکی از مهم‌ترین قالب‌های شعری مورد استفادهٔ ایران به‌شمار می‌رود و تقلیدی است از شعر سپید فرانسوی یا شعر منثور شناخته می‌شود.
معرفی بهترین آثار احمد شاملو
کتاب هوای تازه
کتاب مثل خون در رگ‌های من
کتاب باغ آینه شاملو
کتاب آیدا درخت و خنجر و خاطره
احمد شاملو کیست
احمد شاملو متخلص به الف. بامداد و الف. صبح، شاعر، فیلم نامه نویس، روزنامه‌نگار، پژوهشگر، مترجم، فرهنگ‌نویس و از دبیران کانون نویسندگان ایران بود
احمد شاملو متولد چه سالی است
حمد شاملو در ۲۱ آذر ۱۳۰۴ در خانه شماره ۱۳۴ خیابان صفی‌علیشاه تهران
خانواده احمد شاملو
از پدری بنام حیدر اصالتاً تبریز و مادری بنام کوکب، چشم به جهان گشود مادرش کوکب شاملو، از مهاجران قفقازی بود که طی انقلاب بلشویکی ۱۹۱۷ روسیه، به همراه خانواده‌اش بالاجبار به ایران کوچانده شده بود.
تحصیلات احمد شاملو
تحصیلات ابتدایی احمد شاملو در شهرهای خاش، زاهدان و مشهد سپری شد. تجربه زندگی میان اقوام و گویش‌های مختلف، احمد را به تفاوت‌های آن‌ها علاقه‌مند کرد و نخستین جرقه‌های جمع‌آوری داده‌ها برای نگارش فرهنگ عامه، در همین سال‌ها زده شد. پس از بازگشت به‌تهران، سال اول دبیرستان را با شوق تحصیل دستور زبان آلمانی، در دبیرستان صنعتی تهران ثبت‌نام کرد؛ اما طولی نکشید که به‌واسطه ماموریت پدر در ترکمن صحرا، مجبور به گذران ادامه دبیرستان در گرگان شد.
همسران احمد شاملو
ازدواج اول
احمد شاملو در بیست و دو سالگی (۱۳۲۶) با اشرف الملوک اسلامیه ازدواج کرد. هر چهار کودک او، سیاوش، سامان، سیروس و ساقی حاصل این ازدواج هستند.
ازدواج دوم
احمد شاملو در سال ۱۳۳۶ با توسی حائری ازدواج می کند (دومین ازدواج او نیز مانند ازدواج اول مدت کوتاهی دوام می آورد و چهار سال بعد در ۱۳۴۰ از همسر دوم خود نیز جدا می شود.)
ازدواج سوم(نقش آیدا در زندگی شاملو)
شاملو در ۱۴ فروردین ۱۳۴۱ با آیدا سرکیسیان (ریتا آتانث سرکیسیان) آشنا می‌شود. این آشنایی تأثیر بسیاری بر زندگی او دارد و نقطهٔ عطفی در زندگی او محسوب می‌شود. در سال‌ها شاملو در توقف کامل آفرینش هنری به سر می‌برد و تحت تأثیر این آشنایی شعرهای مجموعهٔ آیدا: درخت و خنجر و خاطره! و آیدا در آینه را می‌سراید. او دربارهٔ اثر آیدا در زندگی خود به مجله فردوسی گفت: «هر چه می‌نویسم برای اوست و به خاطر او… من با آیدا آن انسانی را که هرگز در زندگی خود پیدا نکرده‌بودم پیدا کردم».
آیدا و شاملو در فروردین ۱۳۴۳ ازدواج می‌کنند و شش ماه در ده شیرگاه (مازندران) اقامت می‌گزینند و از آن پس شاملو تا آخر عمر در کنار او زندگی می‌کند. شاملو در همین سال دو مجموعه شعر به نامهای آیدا در آینه و لحظه‌ها و همیشه را منتشر می‌کند و سال بعد نیز مجموعه‌ای به نام آیدا: درخت و خنجر و خاطره! منتشر می‌شود و در سال ۱۳۴۵ برای سومین بار تحقیق و گردآوری کتاب کوچه را آغاز می‌کند و برنامهٔ قصه‌های مادربزرگ را برای بخش برنامه‌های کودک تلویزیون ملی ایران تهیه می‌کند.
احمد شاملو
چاپ نخستین مجموعهٔ شعر (اشعار احمد شاملو)
در سال1326 اولین مجموعه اشعار او با نام «آهنگ های فراموش شده» به چاپ می رسد و همزمان کار در نشریاتی مثل «هفته نو» را آغاز می کن
احمدشاملو در سال ۱۳۳۰ شعر بلند «۲۳» و مجموعه اشعار «قطع نامه» را به چاپ می رساند. در سال ۱۳۳۱ به مدت حدود دو سال مشاورت فرهنگی سفارت مجارستان را به عهده دارد.
در سال ۱۳۳۲ پس از کودتای ۲۸ مرداد علیه دکتر مصدق و با بسته شدن فضای سیاسی ایران مجموعه شعر آهن‌ها و احساس توسط پلیس در چاپخانه سوزانده می‌شود و با یورش مأموران به خانهٔ او ترجمهٔ طلا در لجن اثر زیگموند موریس و بخش عمدهٔ کتاب پسران مردی که قلبش از سنگ بود اثر مور یوکایی «مردی که قلبش از سنگ بود» بعد از ۵۰ سال منتشر شد، خبرگزاری مهر با تعدادی داستان کوتاه نوشتهٔ خودش و کتاب‌ها و یادداشت های کتاب کوچه از میان می‌رود و با دستگیری مرتضی کیوان نسخه های یگانه ای از نوشته هایش از جمله مرگ زنجره و سه مرد از بندر بی آفتاب توسط پلیس ضبط می شود که دیگر هرگز به دست نمی آید.
او موفق به فرار می‌شود اما پس از چند روز فرار از دست مأموران در چاپخانه روزنامهٔ اطلاعات دستگیرشده، به عنوان زندانی سیاسی به زندان موقت شهربانی و زندان قصر برده می‌شود. در زندان علاوه بر شعر، به بررسی شاهنامه می پردازد و دست به نگارش پیش‌نویس دستور زبان فارسی می‌زند و قصهٔ بلندی به سیاق امیر ارسلان و ملک بهمن می‌نویسد که در انتقال از زندان شهربانی به زندان قصر از بین می‌رود. مرتضی کیوان به همراه ۹ افسر سازمان نظامی حزب توده اعدام می‌شود و او در زمستان ۱۳۳۳ پس از تحمل یک سال حبس، از زندان آزاد می‌شود.
با این‌حال «مردی که قلبش از سنگ بود» پس از سال ها توسط نشر ثالث به چاپ رسید.
درسال1340 سال با انتشار مجموعه اشعار هوای تازه خود را به عنوان شاعری برجسته تثبیت می کند. این مجموعه حاوی سبک نویی است و بعضی از معروف ترین اشعار شاملو همچون پریا و دخترای ننه دریا در این مجموعه منتشر شده است. در همین سال به کار روی اشعار حافظ، خیام و بابا طاهر نیز روی می آورد. پدرش نیز در همین سال فوت می کند. احمد شاملو در سال ۱۳۴۰ هنگام جدایی از همسر دومش همه چیز از جمله برگه های تحقیقاتی کتاب کوچه را رها می کند.
روند شاعری احمد شاملو
شاملو در سال ۱۳۲۵ بخشی از شعر «ناقوس»نیما یوشیج را می‌خواند و برداشتش از شعر دگرگون می‌گردد. در همان سال نیما را ملاقات می‌کند و از آن پس یکی از شاگردان پر و پا قرص او می‌شود. مجموعه‌های اولین شاملو در قالب نیمایی است.
اما شاملو پس از آشنایی با شعر شاعران انقلابی در جهان همچون پل الوار و لویی آراگون فرانسوی، لورکا اسپانیایی و مایاکوفسکی روسی تحت تاثیر قرار می‌گیرد و با شعر منثور یا بی وزن روبرو می‌شود. شعرهای مجموعه «هوای تازه» او تلاشی برای فاصله گرفتن از سبک نیمایی محسوب می‌شود.
در واقع شاملو نخستین بار در شعر «تا شکوفهٔ سرخ یک پیراهن» که در سال ۱۳۲۹ با نام «شعر سفید غفران» منتشر شد رسما «وزن» را رها کرد و به صورت پیشرو، سبک نویی را در شعر معاصر فارسی بینان نهاد که امروزه با عنوان شعر شاملویی، شعر سپید و شعر منثور از آن نام برده می‌شود و یکی از رایج‌ترین قالب‌های شعر فارسی است.
شاملو درباره شعر بی وزن می‌گوید: امروز خواننده شعر می‌داند که وجه امتیاز شعر از ادبیات، تنها و تنها منطق شاعرانه است، نه وزن و قافیه و صنعت‌های کلامی.
دکتر شفیعی کدکنی درباره تاثیر شاملو بر شعر فارسی می‌گوید: «اگر شعر امروز فارسی می‌تواند در کنار شعرهای رایج در ادبیات معاصر جهان از حضور خود شرمگین نباشد، به برکت تأثیرپذیری‌های خلاق نسل شاملو و شخص شاملو از شعر فرنگی است.»
آثار احمد شاملو
دفترهای شعر
تمام دفتر شعرهای شاملو در کتاب «مجموعه اشعار شاملو» انتشارات نگاه گردآوری و منتشر شده است. همچنین ترجمه هایش از اشعار شاعران جهان، نمایشنامه ها و ترجمه قصه ها و داستان های کوتاه را انتشارات نگاه به صورت چند جلدی منتشر کرده است.
- آهنگ‌های فراموش‌شده
- قطع‌نامه (مجموعه‌شعر)
- باغ آینه
- لحظه‌ها و همیشه
- آیدا در آینه
- آیدا، درخت و خنجر و خاطره
- ققنوس در باران
- مرثیه‌های خاک
- شکفتن در مه
- ابراهیم در آتش
- دشنه در دیس
- ترانه‌های کوچک غربت
- مدایح بی‌صله
- در آستانه
- حدیث بی‌قراری ماهان
ترجمه ها
- نایب اول
- لئون مورنِ کشیش
- زنگار (خزه)
- پابرهنه‌ها
- دن آرام
- افسانه‌های هفتاد و دو ملت
- دماغ، سه قصه و یک نمایشنامه
- افسانه‌های کوچک چینی
- زهرخند
- سربازی از دوران سپری شده
- مرگ کسب و کار من است
- عیسایی دیگر، یهودایی دیگر
- شازده کوچولو
- دست به دست
- پسران مردی که قلبش از سنگ بود
- بگذار سخن بگویم
- برزخ
- قصه‌های بابام
- جزیره
فیلمنامه ها
- اول هیکل
- دختر کوهستان
- بن‌بست
- داغ ننگ
- همه سر حریف
- فرار از حقیقت
- بی عشق هرگز
تحقیق ها و تصحیح ها
- کتاب کوچه (دایرةالمعارف فرهنگ عامیانه مردم ایران در چندین جلد)
- حافظ شیراز به روایت احمد شاملو (روایتی از دیوان حافظ در نگاه شاملو) [این کتاب مورد انتقاد حافظ‌پژوهانی چون بهاءالدین خرمشاهی و برخی دیگر قرار گرفته‌است.]
- افسانه‌های هفت گنبد به روایت احمد شاملو
- ترانه‌ها (رباعیات ابوسعید ابوالخیر، عمر خیام و شعرهای بابا طاهر) (تصحیح)
- هایکو، شعر ژاپنی (کتابی تحقیقی درباره نوعی از شعرهای ژاپنی به نام هایکو)
آثار دیگر شاملو
اشعار چاپ‌شده‌ٔ شاملو بیش‌از ۱۸ جلد است. وی آثار بسیار دیگری در چند زمینه آفرید: داستان کوتاه، فیلمنامه، تحقیق در فرهنگ عامه، تصحیح متون کهن فارسی، ترجمهٔ شعر و رمان و نمایشنامه، کتاب‌هایی برای کودکان، روزنامه‌نگاری و چند زمینۀ دیگر. دراین‌بین، کتاب کوچه، اثر بزرگ و تحقیقی شاملو در چندین جلد است. این اثر، لغت‌ها، اصطلاح‌ها، باورها، قصه‌ها، متل‌ها، امثال‌وحکم، آداب‌ورسوم، فرهنگ و فولکلور مردم کوچه و بازار تهران را دربرمی‌گیرد.
جوایز و افتخارات احمد شاملو
۱۳۵۱ جایزهٔ فروغ فرخزاد
۱۳۶۹ جایزهٔ Free Expression سازمان حقوق بشر نیویورک Human Rights Watch
۱۳۷۸ جایزهٔ استیگ داگرمن
۱۳۷۹ جایزهٔ واژه آزاد (هلند)
در گذشت احمد شاملو
سرانجام احمد شاملو در ساعت ۹ یکشنبه شب دوم مرداد ۱۳۷۹ در خانه خود در دهکده فردیس درگذشت. پیکر او در روز پنج‌شنبه ۶ مرداد از مقابل بیمارستان ایرانمهر و با حضور ده‌ها هزار نفر از علاقه‌مندان وی تشییع و در امامزاده طاهر کرج در نزدیکی مزار گلشیری، محمد مختاری و پوینده به خاک سپرده شد.
ارسال دیدگاه