نمونه هایی از زیباترین غزل عاشقانه مولانا، سعدی و هوشنگ ابتهاج

غزل عاشقانه

غزل عاشقانه “من غلام قمرم” از  مولانا

من غلام قمرم غیر قمر هیچ مگو

پیش من جز سخی شمع و شکر هیچ مگو

سخن رنج مگو جز سخن گنج مگو

ور از این بی‌خبری رنج مبر هیچ مگو

دوش دیوانه شدم عشق مرا دید و بگفت

آمدم نعره مزن جامه مدر هیچ مگو

گفتم ای عشق من از چیز دگر می‌ترسم

گفت آن چیز دگر نیست دگر هیچ مگو

من به گوش تو سخن‌های نهان خواهم گفت

سر بجنبان که بلی جز که به سر هیچ مگو

قمری جان صفتی در ره دل پیدا شد

در ره دل چه لطیف است سفر هیچ مگو

گفتم ای دل چه مه‌ست این دل اشارت می‌کرد

که نه اندازه توست این بگذر هیچ مگو

گفتم این روی فرشته‌ست عجب یا بشر است

گفت این غیر فرشته‌ست و بشر هیچ مگو

گفتم این چیست بگو زیر و زبر خواهم شد

گفت می‌باش چنین زیر و زبر هیچ مگو

ای نشسته تو در این خانه پرنقش و خیال

خیز از این خانه برو رخت ببر هیچ مگو

گفتم ای دل پدری کن نه که این وصف خداست

گفت این هست ولی جان پدر هیچ مگو

                                                                 ******

شعر عاشقانه

غزل عاشقانه  “ای خوشا روزا که ما معشوق را مهمان کنیم” از مولانا:

ای خوشا روزا که ما معشوق را مهمان کنیم

دیده از روی نگارینش نگارستان کنیم

گر ز داغ هجر او دردی است در دل‌های ما

ز آفتاب روی او آن درد را درمان کنیم

چون به دست ما سپارد زلف مشک افشان خویش

پیش مشک افشان او شاید که جان قربان کنیم

آن سر زلفش که بازی می کند از باد عشق

میل دارد تا که ما دل را در او پیچان کنیم

او به آزار دل ما هر چه خواهد آن کند

ما به فرمان دل او هر چه گوید آن کنیم

این کنیم و صد چنین و منتش بر جان ماست

جان و دل خدمت دهیم و خدمت سلطان کنیم

آفتاب رحمتش در خاک ما درتافته‌ست

ذره‌های خاک خود را پیش او رقصان کنیم

ذره‌های تیره را در نور او روشن کنیم

چشم‌های خیره را در روی او تابان کنیم

چوب خشک جسم ما را کو به مانند عصاست

در کف موسی عشقش معجز ثعبان کنیم

گر عجب‌های جهان حیران شود در ما رواست

کاین چنین فرعون را ما موسی عمران کنیم

نیمه‌ای گفتیم و باقی نیم کاران بو برند

یا برای روز پنهان نیمه را پنهان کنیم

                                                                   ****** 

زیباترین غزل عاشقانه

غزل عاشقانه “از هر چه می‌ رود سخن دوست خوش ترست” از سعدی:

از هر چه می‌ رود سخن دوست خوش ترست

پیغام آشنا نفس روح پرورست

هرگز وجود حاضر غایب شنیده‌ ای

من در میان جمع و دلم جای دیگرست

شاهد که در میان نبود شمع گو بمیر

چون هست اگر چراغ نباشد منورست

ابنای روزگار به صحرا روند و باغ

صحرا و باغ زنده دلان کوی دلبرست

جان می‌روم که در قدم اندازمش ز شوق

درمانده‌ام هنوز که نزلی محقرست

کاش آن به خشم رفته ما آشتی کنان

باز آمدی که دیده مشتاق بر درست

جانا دلم چو عود بر آتش بسوختی

وین دم که می‌زنم ز غمت دود مجمرست

شب‌های بی توام شب گورست در خیال

ور بی تو بامداد کنم روز محشرست

گیسوت عنبرینه گردن تمام بود

معشوق خوبروی چه محتاج زیورست

سعدی خیال بیهده بستی امید وصل

هجرت بکشت و وصل هنوزت مصورست

زنهار از این امید درازت که در دلست

هیهات از این خیال محالت که در سرست

گفتیم عشق را به صبوری دوا کنیم

هر روز عشق بیشتر و صبر کمتر است

                                                                      ******

غزل عاشقانه کوتاه از سعدی

غزل عاشقانه “از در درآمدی و من از خود به درشدم” سعدی:

از در درآمدی و من از خود به درشدم

گفتی کز این جهان به جهان دگر شدم

گوشم به راه تا که خبر می‌دهد ز دوست

صاحب خبر بیامد و من بی‌خبر شدم

چون شبنم اوفتاده بدم پیش آفتاب

مهرم به جان رسید و به عیوق برشدم

گفتم ببینمش مگرم درد اشتیاق

ساکن شود بدیدم و مشتاقتر شدم

دستم نداد قوت رفتن به پیش یار

چندی به پای رفتم و چندی به سر شدم

تا رفتنش ببینم و گفتنش بشنوم

از پای تا به سر همه سمع و بصر شدم

من چشم از او چگونه توانم نگاه داشت

کاول نظر به دیدن او دیده ور شدم

بیزارم از وفای تو یک روز و یک زمان

مجموع اگر نشستم و خرسند اگر شدم

او را خود التفات نبودش به صید من

من خویشتن اسیر کمند نظر شدم

گویند روی سرخ تو سعدی چه زرد کرد

اکسیر عشق بر مسم افتاد و زر شدم

مشتاقی و صبوری از حد گذشت یارا

گر تو شکیب داری طاقت نماند ما را

                                                                *********

بهترین غزل عاشقانه

غزل عاشقانه “من بی‌ مایه که باشم که خریدار تو باشم” سعدی

من بی‌ مایه که باشم که خریدار تو باشم

حیف باشد که تو یار من و من یار تو باشم

تو مگر سایه لطفی به سر وقت من آری

که من آن مایه ندارم که به مقدار تو باشم

خویشتن بر تو نبندم که من از خود نپسندم

که تو هرگز گل من باشی و من خار تو باشم

هرگز اندیشه نکردم که کمندت به من افتد

که من آن وقع ندارم که گرفتار تو باشم

هرگز اندر همه عالم نشناسم غم و شادی

مگر آن وقت که شادی خور و غمخوار تو باشم

گذر از دست رقیبان نتوان کرد به کویت

مگر آن وقت که در سایه زنهار تو باشم

گر خداوند تعالی به گناهیت بگیرد

گو بیامرز که من حامل اوزار تو باشم

مردمان عاشق گفتار من ای قبله خوبان

چون نباشند که من عاشق دیدار تو باشم

من چه شایسته آنم که تو را خوانم و دانم

مگرم هم تو ببخشی که سزاوار تو باشم

گر چه دانم که به وصلت نرسم بازنگردم

تا در این راه بمیرم که طلبکار تو باشم

نه در این عالم دنیا که در آن عالم عقبی

همچنان بر سر آنم که وفادار تو باشم

                                                                   ********

غزل عاشقانه از سعدی

غزل عاشقانه “باد آمد و بوی عنبر آورد” از سعدی:

باد آمد و بوی عنبر آورد

بادام شکوفه بر سر آورد

شاخ گل از اضطراب بلبل

با آن همه خار سر درآورد

تا پای مبارکش ببوسم

قاصد که پیام دلبر آورد

ما نامه بدو سپرده بودیم

او نافه مشک اذفر آورد

هرگز نشنیده‌ام که بادی

بوی گلی از تو خوشتر آورد

                                                               ***********

شعر و غزل عاشقانه

غزل عاشقانه “خدای را که چو یاران نیمه راه مرو ” از هوشنگ ابتهاج (ه.الف.سایه)

خدای را که چو یاران نیمه راه مرو 

تو نور دیده ی مایی به هر نگاه مرو

تو را که چون جگر غنچه جان گلرنگ است 

به جمع جامه سپیدان دل سیاه مرو 

به زیر خرقه ی رنگین چه دام ها دارند 

تو مرغ زیرکی ای جان به خانقاه مرو 

مرید پیر دل خویش باش ای درویش

وز او به بندگی هیچ پادشاه مرو 

مباد کز در میخانه روی برتابی 

تو تاب توبه نداری به اشتباه مرو 

چو راست کرد تو را گوشمال پنجه ی عشق 

به زخمه ای که غمت می زند ز راه مرو 

هنر به دست تو زد بوسه ، قدر خود بشناس 

به دست بوسی این بندگان جاه مرو 

گناه عقده ی اشکم به گردن غم توست 

به خون گوشه نشینان بی گناه مرو 

چراغ روشن شب های روزگار تویی

مرو ز آینه ی چشم سایه ، آه مرو 

                                                                 ********

غزل عاشقانه کوتاه

غزل عاشقانه “امروز نه آغاز و نه انجام جهان است ” از هوشنگ ابتهاج:

امروز نه آغاز و نه انجام جهان است 

ای بس غم و شادی که پس پرده نهان است 

گر مرد رهی غم مخور از دوری و دیری 

دانی که رسیدن هنر گام زمان است 

تو رهرو دیرینه ی سر منزل عشقی

بنگر که ز خون تو به هر گام نشان است 

آبی که بر آسود زمینش بخورد زود 

دریا شود آن رود که پیوسته روان است 

باشد که یکی هم به نشانی بنشیند 

بس تیر که در چله ی این کهنه کمان است 

از روی تو دل کندنم آموخت زمانه 

این دیده از آن روست که خونابه فشان است 

دردا و دریغا که در این بازی خونین 

بازیچه ی ایام ، دل آدمیان است 

دل بر گذر قافله ی لاله و گل داشت 

این دشت که پامال سواران خزان است 

روزی که بجنبد نفس باد بهاری 

بینی که گل و سبزه کران تا به کران است 

ای کوه تو فریاد من امروز شنیدی 

دردی ست درین سینه که همزاد جهان است 

فریاد ، ز داد آن همه گفتند و نکردند 

یارب چه قدر فاصله ی دست و زبان است 

خون می چکد از دیده در این کنج صبوری 

این صبر که من می کنم افشردن جان است 

از راه مرو سایه که آن گوهر مقصود 

گنجی ست که اندر قدم راهروان است 

                                                                ***********

غزل عاشقانه ” تا کی روم از عشق تو شوریده به هر سوی” از هوشنگ ابتهاج:

تا کی روم از عشق تو شوریده به هر سوی

تا کی دوم از شور تو دیوانه به هر کوی

صد نعره همی‌آیدم از هر بن مویی

خود در دل سنگین تو نگرفت سر موی

بر یاد بناگوش تو بر باد دهم جان

تا باد مگر پیش تو بر خاک نهد روی

سرگشته چو چوگانم و در پای سمندت

می‌افتم و می‌گردم چون گوی به پهلوی

خود کشته ابروی توام من به حقیقت

گر کشتنیم بازبفرمای به ابروی

آنان که به گیسو دل عشاق ربودند

از دست تو در پای فتادند چو گیسوی

تا عشق سرآشوب تو همزانوی ما شد

سر برنگرفتم به وفای تو ز زانوی

بیرون نشود عشق توام تا ابد از دل

کاندر ازلم حرز تو بستند به بازوی

عشق از دل سعدی به ملامت نتوان برد

گر رنگ توان برد به آب از رخ هندوی

                                                               ***********

غزلیات عاشقانه زیبا

غزل عاشقانه “یار پسندید مرا” از هوشنگ ابتهاج:

مژده بده ، مژده بده ، یار پسندید مرا 

سایه ی تو گشتم و او برد به خورشید مرا 

جان دل و دیده منم ، گریه ی خندیده منم 

یار پسندیده منم ، یار پسندید مرا 

کعبه منم ، قبله منم ، سوی من آرید نماز 

کان صنم قبله نما خم شد و بوسید مرا 

پرتو دیدار خوشش تافته در دیده ی من 

آینه در آینه شد ، دیدمش ودید مرا

آینه خورشید شود پیش رخ روشن او

تاب نظر خواه و ببین کآینه تابید مرا 

گوهر گم بوده نگر تافته بر فرق ملک 

گوهری خوب نظر آمد و سنجید مرا 

نور چو فواره زند بوسه بر این باره زند 

رشک سلیمان نگر و غیرت جمشید مرا 

هر سحر از کاخ کرم چون که فرو می نگرم 

بانگ لک الحمد رسد از مه و ناهید مرا 

چون سر زلفش نکشم سر ز هوای رخ او 

باش که صد صبح دمد زین شب امید مرا 

پرتو بی پیرهنم ، جان رها کرده تنم 

تا نشوم سایه ی خود باز نبینید مرا

                                                                   ********

غزل عاشقانه “زین گونه ام که در غم غربت شکیب نیست” از هوشنگ ابتهاج:

زین گونه ام که در غم غربت شکیب نیست 

گر سر کنم حکایت هجران غریب نیست 

جانم بگیر و صحبت جانانه ام ببخش 

کز جان شکیب هست و ز جانان شکیب نیست

گم گشته دیار محبت کجا رود 

نام حبیب هست و نشان حبیب نیست 

عاشق منم که یار به حالم نظر نکرد 

ای خواجه درد هست و لیکن طبیب نیست 

در کار عشق او که جهانیش مدعی ست 

این شکر چون کنیم که ما را رقیب نیست 

جانا نصاب حسن تو حد کمال یافت 

وین بخت بین که از تو هنوزم نصیب نیست 

گلبانگ سایه گوش کن ای سرو خوش خرام 

کاین سوز دل به ناله ی هر عندلیب نیست 

گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سرپوش