چای

چای

چای ایرانی سالم تر است یا چای خارجی؟

احمد تقی شکرگزار کارشناس پژوهشکده چای، گفت: بیشتر کشورهای چای‌خیز دنیا(سریلانکا، هند، چین، ژاپن، کنیا، ویتنام و….)به خاطر شرایط آب و هوائی و برداشت سالیانه، تجمعی از آفات و بیماری‌ها در این کشورها شیوع دارد که به‌ناچار برای مبارزه با آن از سموم دفع آفات استفاده می‌شود.

به‌طور مثال براساس جدیدترین اطلاعات موجود در منابع خارجی در کشور سریلانکا حداقل 10 نوع قارچ‌کش، 9 نوع حشره‌کش و 8 نوع علف‌کش مصرف می‌شود که مصرف برخی از آن‌ها با وجود کارآئی خیلی خوب و موثر مشکلاتی دارد. مشکل باقی‌ماندن این سموم روی برگ سبز و چای خشک است که، این مقدار در سریلانکا حدود 550 کیلوگرم، در چین حدود 750 کیلوگرم و در هند حدود 600 کیلوگرم است و البته مصرف این مقدار کود به احتمال قوی براساس آزمون‌های شیمیائی خاک و برگ چای است.

اما در ایران سه آفت مهم یعنی کنه، شپشک آردآلود و شته و یک بیماری کلیدی به نام نماتد زخم ریشـه چـای داریم کــه، حـداقل در 17 سـال اخیر هیچ گونــه سمی علیه این آفات مصرف نشده است. هـر چند در دهه شصت و هفتاد سازمان چـای کشور سابق، اقدام بــه توزیع سموم حشره‌کش رایگان(دیازینون، مالاتیون) و کنه‌کش(اومایت) علیه آفات چای می‌کرد، اما از سال 1378 با انجام کارهای تحقیقاتی در پژوهشکده چای، مصرف هرگونه سم در باغ‌های چای، ممنوع شد.

هم‌اکنون برای مبارزه با شپشک آرد آلود چای از کفشدوزک کریپت استفاده می‌شود که قبل از انحلال سازمان چای تا سال 83 این کفشدوزک‌ها در انسکتاریوم‌های ایستگاه‌های تحقیقاتی پژوهشکده چای تولید می‌شد و با نظر کارشناس بصورت رایگان توزیع می‌شد که پس از انحلال سازمان چای اتاقک‌های رشد کفشدوزک‌ها با هماهنگی‌های وزارت جهاد کشاورزی در اختیار بخش خصوصی قرار گرفت تا سوسک‌های تولیدی برای مبارزه بیولوژیک علیه آفات مرکبات، چای و گیاهان زینتی براساس نرخ مصوب سازمان حفظ نباتات در اختیار متقاضیان قرار گیرد.

خوشبختانه با عملیات خوب زراعی در ایستگاه‌های تحقیقاتی پژوهشکده چای(به‌طور مثال ایستگاه فشالم) آلودگی به نماتد با کاربرد کودهای آلی و دامی پوسیده به همراه مدیریت درست باغ به زیر سطح زیان اقتصادی رسیده است، یعنی علیرغم سموم نماتدکش ثبت شده علیه نماتد زخم ریشه چای تاکنون هیچ‌گونه سم نماتدکش در باغ‌های چای ایران مصرف نشده است، در حالی که در همین شرایط در کشور سریلانکا از سموم نماتدکش هم استفاده می‌کنند.

شکرگزار در خصوص میزان مصرفی کودهای شیمیائی در سالیان اخیر گفت: نسبت به دهه‌های 60 و 70 در هر هکتار حدود 50 درصد کاهش یافته است و چایکاران تشویق شده‌اند که در باغ‌هایشان از کودهای دامی استفاده کنند.

البته شاید یکی از علل مصرف کم شدن کودهای شیمیائی خصوصاً اوره در باغ‌ها، بالا بودن قیمت کودهای شیمیائی هم باشد، اما به هر حال چایکاران با همین شرایط راضی بوده وحدود 400 کیلوگرم کود شیمیائی در هر هکتار باغ، یعنی 250 کیلوگرم اوره، 100 کیلوگرم پتاس و 50 کیلوگرم فسفر استفاده می‌کنند.

در باغ‌های مکانیزه در غرب گیلان علاوه‌بر کودهای شیمیائی موصوف از ریز مغذی‌ها هم بصورت محلول‌پاشی استفاده می‌شود. به هر حال اگر نسبت به سایر کشورهای چای‌خیز دنیا مقایسه‌ای هم داشته باشیم، اولاً هیچ گونه سمی در باغ‌های چای ایران مصرف نمی‌شود، ثانیاً مصرف کودهای شیمیائی در حال حاضر بهینه و در حد استاندارد است.

چای