کشورهایی که اقتصاد آنها از تورم بالا رنج میبرد و ارزش پول ملی آنها بسیار سقوط می کند و یا در سراشیب سقوط قرار می گیرد ، برای سادهتر شدن مبادلات اقتصادی و بازرگانی و همچنین کاهش هزینه چاپ اسکناس اقدام به حذف یک یا چند صفر از ازقام اسکناسها می نمایند . اقتصاددانان بر این باورند که حذف صفر از اسکناس هیچگونه تأثیری بر شاخصهای اقتصادی و میزان عرضه و تقاضا ندارد و بیشتر اثر روانی بر جامعه میگذارد.
حذف صفر از پول های کشور های مختلف در اکثر نقاط جهان علل الخصوص در کشورهای در حال توسعه به ویژه در دهه های 60 و 70 میلادی بارها و بارها اتفاق افتاده است.
برای اولین بار حذف صفر از پول ملی آلمان غربی پس از پایان جنگ جهانی دوم با تورم شدید در این کشور اتفاق افتاد شد که چاپ پول های جدید را به دنبال داشت.
اگر در کشوری اقدام به حذف صفر از پول ملی شود در کنار آن می بایست اقداماتی همراه با سیاست های پولی و انضباط مالی برای کنترل تورم انجام گیرد در غیر این صورت کنار گذاشتن صفرها کاری بیهوده و بی اثر است .
اطلاعات موجود در بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول حاکی از آن است که دستکم پنجاه کشور جهان تاکنون اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کردهاند که در بعضی از این کشورها برای تکمیل چرخه روانی مردم اقدام به تغییر نام واحد پول نیزکرده اند .
حذف صفر از اسکناس کشور برزیل
یکی از سنگین ترین تورم ها در دهه 60 و 70 میلادی را کشور برزیل تجربه کرد. این تورم گونه ای بود که برزیل ماهانه 30 تا 40 درصد ارزش خود را از دست میداد. پیش از آن از سال 1930 تا 1942 پول ملی برزیل دو بار تغییر نام پیدا کرده بود. در سال 1967 میلادی برای اولین بار 3 صفر از پول ملی برزیل با نام Cruzeiro حذف و این پول به Cruzeiro Noro تبدیل شد. با این وجود برزیل نتوانست در کنترل تورم موفق عمل کند و تا سال 1981 تورم این کشور بار دیگر به 151 درصد رسید. در این میان بار دیگر سه صفر از پول ملی برزیل حذف شد. در سال 1989 بار دیگر تورم برزیل افزایش یافته و به هزار و 431 درصد رسید. در این هنگام بار دیگر دولت برزیل اقدام به حذف صفرهای بازگشته همراه با تغییر نام پول ملی کرد. در سال 1993 زمانی که تورم این کشور در مرز 2 هزار درصد قرار داشت بار دیگر حذف سه صفر اعمال شد. این بار دولت توانست در مهار تورم توفیقاتی کسب کند. با این حال برزیل همچنان یکی از گرانترین کشورهای آمریکایلاتین به حساب میآید. از سال 1930 تاکنون طی شش مرحله 18 صفر از پول ملی برزیل حذف شده است و هشت بار نیز نام واحد پولی این کشور تغییر پیدا کرده است.
حذف صفر از اسکناس کشور هلند،
در دهه 60 میلادی کشور هلند با ورود منابع درآمدی غیر منتظره از محل استخراج گاز با تورم پیش بینی نشده ای روبرو شد . به همین دلیل دولت مجبور به چاپ اسکناسهای درشت شد تا بتواند پاسخگوی نیاز مبادلات مردم باشد. در همین حال تورم نیز از مرز 100 درصد عبور کرد. البته حذف صفر از واحد پول ملیدر هلند چندان نپایید و دولت با عمال سیاست شدید انقباضی در سیاستهای پولی توانست حجم پول را کنترل کرده و بههمراه آن چهار صفر از اسکناسهای این کشور حذف شد. هلند نمونه برجستهای از جوابگو بودن سیاست حذف صفر از اسکناس در شرایطی است که این کار با اعمال دیگر سیاستهای کنترل نقدینگی همراه باشد.
حذف صفر از اسکناس ترکیه
ترکیه کشوری اروپایی یک مزتبه شش صفر از پول ملی خود را در سال 2005 میلادی از دست داد . تورم در ترکیه از ابتدای دهه 80 آغاز شده و با شتاب به پیش رفت. هر دلار آمریکا که در سال 1988 با 1422 لیر قدیم ترکیه مبادله میشد در سال 2003 به بیش از 5/1 میلیون لیر قدیم رسید. در این شرایط قیمت یک ساندویچ در ترکیه به 3 میلیون لیر رسید. از سال 1981 به این بعد در ترکیه هر دو سالاسکناس های درشت چاپ می شد .تا اینکه در یک چرخه 25 ساله. درشتترین اسکناس ترکیه از 5 هزار لیر به یک میلیون لیر تبدیل شد. تعداد بیشمار صفرها در ارقام اقتصادی و مبادلات که گاه تا چند تریلیون لیر میرسید مشکلات فراوانی را در مسیر عملیات حسابداری و نگهداری حسابها به وجود آورده بود.
از آغاز سال 2005 اسکناسهای جدید ترکیه با عنوان لیر جدید رواج پیدا کرد . هر لیر جدید معادل یک میلیون لیر قدیم است و به این ترتیب ترکیه در یک مرحله شش صفر را از اسکناس حذف کرد. مهار تورم در ترکیه با نظارت و دستورالعملهای صندوق بینالمللی پول انجام گرفت. این کشور به عنوان یک نمونه برگزیده در مهار تورم از سوی این نهاد بینالمللی معرفی شد. ترکیه پیش از آنکه اقدام به حذف صفرها کند تورم را به طور کامل مهار کرد.
حذف صفر از اسکناس زیمبابوه،
دولت زیمبابوه در سال 2003 زمانی که تورم این کشور یک هزار درصد بود اقدام به حذف 3 صفر از اسکناسهای این کشور کرد. با این وجود دولت عملاً هیچگونه اقدامی در خصوص مهار تورم انجام نداده و صرفاً به وجه روانی حذف صفرها اتکا کرد. اما با حذف صفر و کنترل نکردن تورم باعث از میان رفتن اقتصاد این کشور گردید و دلار زیمبابوه از هم پاشید.و نیاز کشور و اقتصاد مبادلاتی به اسکناس های درشت باعث شد هماکنون تورم این کشور آفریقایی از مرز یازده میلیون درصد گذشته است و دولت برای تامین اسکناس مورد نیاز مردم ناگزیر از چاپ اسکناسهای یکصد میلیارد دلاری شده است. این در شرایطی است که بانک مرکزی این کشور اعلام کرده دیگر کاغذ اسکناس کافی برای نشر پول در اختیار ندارد.
ارسال دیدگاه