شطرنج بوکس یک ورزش ترکیبی ازشطرنج و بوکس در راندهای متناوب است. این ورزش توسط هنرمند هلندی Iepe Rubingh در سال ۲۰۰۳ با فکر و ایده‌ای نو بنیان‌گذاری شد. او قصد داشت بوکسورهایی را که فقط مشت می زدند و سعی می کردند جسمی قوی تر نسبت به حریف شان داشته باشند به شطرنج بازهایی تبدیل کند که به خوبی از مغزشان کمک می‌گیرند، به همين دليل سعی کرد ورزشکارانی را تربیت کند که به خوبی روی افکار و عملکردشان متمرکز شوند. یک ورزشکار در رشته بوکس شطرنج، باید در دو رشته مختلف، به صورت حرفه ای ظاهر شود .
به عبارتی باید هم در بوکس و هم در شطرنج حرفی برای گفتن داشته باشد و بعد وارد این رشته ورزشی شود. در شطرنج بوکس، ورزشکار باید حریفش را یا در بوکس شکست داده و او را ناک اوت کند یا در شطرنج او را مات کند.برای داوران و کارشناسان این ورزش فرقی ندارد که ورزشکار، بوکسور خوبی یا شطرنج بازی حرفه ای است.
این ورزش در حال رشد، طرفداران زیادی در سراسر جهان دارد و در ۲۸ کشور دنیا انجام می شود اما قدرتمندترین ورزشکاران این رشته، قهرمان‌هایی از کشورهای روسیه، هند و آلمان هستند. البته در سال‌های اخیر، ورزشکاران ایرانی هم موفق ظاهر شده‌اند و تاکنون پنج مسابقه رسمی در ایران برگزار شده است. مسابقات جهانی بوکس شطرنج نیز در شهرهایی مانند لس آنجلس در آمریکا، توکیو در ژاپن، نانت در فرانسه، ریکیاویک در ایسلند، کلکته در هند و کراسنویارسک در کشور روسیه برگزار شده است.
قوانین و مقررات
شطرنج بوكس، یک بازی کامل متشکل از ۶ راند دو دقیقه‌ای شطرنج و پنج راند سه دقیقه‌ای بوکس است. بازی با یک دور شطرنج و بلافاصله با یک راند بوکس آغاز می شودکه بعد از هر دور بازی بوکس و شطرنج یک دقیقه استراحت به بازیکنان داده می‌شود. ممکن است در طی بازی یک بازیکن حذف شود که توسط داور مسابقه تشخیص داده می‌شود.
حذف بازیکن به این صورت خواهد بود که اگر یک بار بازیکن در بازی بوکس ناک اوت یادرشطرنج مات شود امتیازات او در کل بازی حذف می‌شود و او بازنده به شمار می‌رود. حال اگر در شطرنج به بن بست رسید، متناسب با امتیازاتی که در بوکس به دست آمده قضاوت می‌شود، مجموع امتیازات در هر دو بازی محاسبه و اعلام می‌شود.
در صورت تساوی در ۱۱ راند، یک راند سه دقیقه‌ای شطرنج به بازی اضافه می شود.
تبصره ها
اگر در هنگام بازی شطرنج، بازیکنی خطا انجام دهد یا حرکت خود را انجام ندهد، توسط داور به او اخطار داده می‌شود که ممکن است با تصمیم داور بازیکن دیسکالیفه یا همان رد صلاحیت شود. یکی دیگر از تبصره ها این است که بازیکن باید در کمتر از ۱۰ ثانیه بعد از دریافت اخطار در بازی شطرنج حرکت خود را انجام دهد؛ در غیر این صورت باز هم دیسکالیفه خواهدشد. این اخطارها به این منظور در نظر گرفته شده‌اند که بازیکن در هر دو بازی تلاش خود را به کار گیرد و تنها به امتیازات بوکس تکیه نکند. در تبصره سوم بازیکنان می توانند در طول بازی شطرنج از هدفون جهت تمرکز بیشتر استفاده کنند. این بازیکن‌ها به خاطر اینکه سر و صدا آزارشان ندهد، هدفون روی گوش می گذارند.
درجات فنی در قالب پنج سطح مقدماتی، متوسط، پیشرفته، عالی و ممتاز بر اساس رده بندی کمربندی تعریف شده است. هشت رنگ کمربند به صورت زرد،نارنجی، سبز (مقدماتی) بنفش، آبی، قرمز(متوسط) قهوه‌ای، مشکی (پیشرفته) دان یک تا چهار (عالی) و دان پنج به بالا (ممتاز) است.
شطرنج بوکس در ایران
فریدون پویا، رییس فدراسیون رشته شطرنج بوكس آسیا، در این باره می‌گوید: سال ۲۰۱۰ بود که برای شرکت در مسابقات تیم ملی کیک بوکس به بانکوک تایلند رفته بودم. در این سفر بود که با یکی از ورزشکاران رشته شطرنج بوكس آشنا شدم.
وقتی این ورزشکار از رشته شطرنج بوكس برایم گفت، مشتاق شدم به باشگاه‌هایی که در آن‌ها، این رشته را آموزش می‌دهند، بروم. زمانی که تمرینات ورزشکاران این رشته را دیدم خیلی به شطرنج بوكس علاقه‌مند شدم و تصمیم گرفتم این ورزش را به صورت حرفه‌ای دنبال کنم. بعد از مدتی آموزش و تمرین سعی کردم این رشته را در ایران هم به صورت رسمی به ثبت برسانم و شطرنج بوكس را جا بیندازم و نظر ورزشکاران را به سمت این رشته سخت بکشانم. شطرنج بوکس در حال حاضر ۱۶۰۰ عضو در سراسر کشور دارد و در ۱۲استان، خانه شطرنج بوكس نیز وجود دارد.
فرانک صادقی
ارسال دیدگاه