مسجد وکیل شیراز

شنبه 7 خرداد 1401 جاذبه های گردشگری
مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل شیراز

شهر شیراز  با جاذبه های گردشگری مذهبی، تاریخی و طبیعی زیاد و بسیار دیدنی جذابیت خاصی بین مسافران دارد . همان طور که در مقاله قبلی در خصوص اماکن دیدنی و مذهبی شیراز گفتیم مسجد وکیل نیز یکی از آثار تاریخی و مذهبی این شهر زیبا به شمار می آید مسجد وکیل شیراز  نیز مانند مسجد نصیر الملک شیراز در دوره زندیه بنا شده و مربوط به این دوره است .

مشخصات کلی مسجد وکیل شیراز

کاربری : مذهبی

دوره ساخت: دوره زندیه

شماره ثبت: 182

تاریخ ثبت ملی :  18 تیر ماه 1311

نام دیگر:مسجد سلطانی

مسجد وکیل شیراز مربوط به چه دوره ای است ؟

مسجد سلطانی وکیل یا مسجد وکیل در غرب بازار وکیل و در انتهای بخش شمشیرگرها بنا شده است.این مسجد از آثار مهم دوره زندیه است که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است در سال 1187 هجری به دستور کریم خان همزمان با بنای بازار و میدان وکیل احداث شد.

 

مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل شیراز

معرفی مسجد وکیل شیراز

این مسجد دارای دو ایوان شرقی و جنوبی می باشد. معمارهای مسجد وکیل به منظور این که قبله مسجد با قبله شرعی مطابقت کند و از طرفی نمای مسجد با درهای فرعی بازار و خود بازار همخوانی داشته باشد، راهروها را به صورتی به صحن مسجد وصل کرده اند که در عین کجی تغییر زاویه صحن مشخص نباشد.

این حد از دقت در معماری قابل تحسین و ستودنی است. شبستان جنوبی از دیدنی ترین بخش های این مسجد است. این شبستان دارای 48 ستون سنگی مستحکم با طرح و نقش های مخصوص دوره زندیه است.

ستون های شبستان جنوبی به شکل مارپیچ و آمیخته از هنر ایرانیان دوره زندیه است. طاق بالایی قسمتی از این شبستان با کاشی های لاجوردی که در کناره های آن آیات قرآن با خط نسخ و ثلث به رنگ سفید، تزئین شده است. جنس پله های این منبر ۱۴ پله ای از سنگ مرمر است که گفته می شود به منظور زیباکردن هرچه بیشتر این منبر به دستور کریم خان زند سنگ های مرمر این پله ها از مراغه به شیراز آوره شده است.

این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته است. به عنوان مثال ، کاشی های پیشانی طاق ها و جرزها، مخصوصا کاشی های هفت رنگ سه طاق بزرگ که با رنگ های جالبی ساخته شده و روی آنها گل های قشنگ و خطوط اسلیمی و ترنجهای زیبا بر روی زمینه های گوناگون نقش بسته است. طرح لچکیهای بالای طاق نماها نیز با طرح هایی ترسیم شده که شاهکار هنر نقاشی و کاشی کاری می باشد.

مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل شیراز

درب ورودی مسجد وکیل در انتهای بازار شمشیرگرها در بازار وکیل

این مسجد از دو لنگه یا لت بزرگ با ارتفاع ۸ متر و عرض ۳ متر تشکیل شده است. این درب که به عنوان درب اصلی بنا نیز شناخته می‌شود در انتهای بازار شمشیرگرها قرار گرفته است. این درب باشکوه و بلند و بالا به طرف دالانی هشت ضلعی باز می‌شود. دالانی که سقفی سرشار از نگاره‌های زیبا و دلنشین دارد و به وسیلۀ کاشی‌کاری و نقش‌های گل و بته، تصویری دلپذیر و استثنائی خلق کرده است. در میان این همه نقش و نگار هنرمند خوش‌فکر و خوش‌ذوق عبارت ملکوتی لااله‌الاالله را با خط کوفی نگاشته است.

 

شبستان مسجد وکیل شیراز

اگرچه معماری تمام مسجد وکیل بی نظیر است ولی ساختمان سه طاق مجلل آن یعنی طاق سردر ورودی، طاق مروارید و طاق ورودی به شبستان بزرگ از شاهکارهای معماری به شمار می رود و چنان طاقهای با ابهتی ، کمتر در شیراز ساخته شده اند. طاق مروارید، طاق بلند و مهمی است که در سمت شمال مسجد ساخته شده و در دور این طاق با خط ثلث و نسخ با رنگ سفید به صورت هلالی یکی از سوره های قرآن نوشته شده است. دهنه این طاق با جرزهای دو طرف آن 40 متر بوده و دارای ارتفاع نزدیک 20 متر می باشد.

ستون های مسجد وکیل

برای ورود به مسجد باید به سمت شمال آن بروید این مسجد که بین بازار و حمام وکیل قرار دارد در گذشته محل برگزاری نماز جمعه بوده است و یکبار در زمان قاجاریه مرمت شد تا اینکه در تیرماه سال 1311 در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت تا توسط این سازمان مورد مراقبت و حفاظت قرار گیرد.

مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل شیراز

 

مساحت مسجد وکیل شیراز

کاشی کاری صحن و ایوان های شمالی و جنوبی  از هفت رنگ معرق در کاشی های صحن مسجد استفاده کرده اند که بسیار زیبا است. تاریخ ساخت این مسجد سال 1187 هجری و همزمان با ساخت بنای بازار وکیل و میدان در زمان کریم خان زند بوده است. مسجد وکیل دارای وسعتی بالغ بر 8 هزار و660 متر مربع می باشد.

صحن مسجد وکیل شیراز

صحن مسجد، مربع شکل و با طول و عرض60 متر، در میان دارای حوضی زیبا 5×40 متر است . این حوض با استفاده از قطعات بزرگ سنگ ساخته شده است . صحن مسجد با قطعات سنگی فرش شده است . در اضلاع جنوبی و شمالی صحن، در وسط، ایوانی بزرگ و در اطراف آنها هشت طاق – در هر طرف ایوان ، چهار طاق- ساخته شده است . در اضلاع شرقی و غربی صحن، در هر سمت، 11 دهنه طاق و در پشت آنها، رواقی به عرض 5 متر ساخته شده است . سطوح ایوان ها و طاق ها با کاشی های معرق و خشتی مزین شده و ازاره های آنها به ارتفاع 5/1 متر با سنگ پوشش یافته است و روی آنها حجاری های زیبایی دارد.

طاق مروارید مسجد وکیل شیراز

بخش شمالی مسجد وکیل دارای طاق بلندی است که بالای آن، دو گلدسته ساخته شده است و به طاق مروارید معروف است. 12 متر عرض، 4 متر عمق و 20 متر ارتفاع دارد. ازاره ایوان با سنگ های حجاری شده و منقوش پوشش یافته و بالاتر از آن، با کاشی های هفت رنگی با نقوش گل و بوته، اسلیمی و ترنج تزیین شده است . در اضلاع ایوان، درگاه هایی به سمت رواق و دالان ورودی وجود دارد . در اطراف این طاق با قلم درشت و خط ثلث بسیار زیبا به صورت نیم دایره ای یکی از سوره های قرآن نوشته شده است. این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته و هماهنگی زیبایی را در پیوند دین و دنیا، بوجود آورده است.

مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل شیراز

طاق رومی ایوان

این ایوان دارای دو کتیبه به خط ثلث سفید بر زمینه لاجوردی روی کاشی خشتی است . کتیبه اول در زیر طاق رومی ایوان، متضمن آیات قرآنی و عبارت ذیل است که به خط نستعلیق در پایان کتیبه نوشته شده است :” الحمدلله الذی شرفنی بکتابة من کتیبه هذا البیت الجامع و انا المذنب عبدالعلی یزدی اشرف محمودی” . کتیبه دوم بر بالای اضلاع ایوان دورادور گردیده و متضمن نام فتحعلی شاه، نام خطاط میرزا حسین بن محمد شریف حکاک- و تاریخ 1243 هجری است . ایوان جنوبی، قرینه ایوان شمالی است و در ازاره با سنگ های حجاری شده با نقوش زیبا و در دیواره ها با کاشی هفت رنگ تزیین شده است . روی جرزهای ایوان، مجالس چندی با کاشی های هفت رنگ کار شده و طرفین آنها را با کاشیکاری معرق زینت داده اند .

محراب مسجد وکیل شیراز

محراب بنا در انتهای این دهانه واقع گردیده و دارای ازاره سنگی و سطوح کاشیکاری و مقرنس کاری است . دورتادور محراب، کتیبه ای قرآنی به خط ثلث سفید بر زمینه کاشی لاجوردی، مورخ 1044ه-. ق است . در خصوص این تاریخ که با تاریخ ساخت مسجد مطابقت ندارد، نظریات مختلفی اظهار شده است:از آنجا که کاشیکاری محراب تعمیر شده، احتمالا عدد 2 آن که جایگزین عدد صدگان می شود، افتاده است؛ دیگر اینکه محراب مربوط به بنای مسجدی از دوره صفویه است که قبلا در این مکان وجود داشته یا اینکه مربوط به بنای دیگری بوده که به این مکان منتقل شده است.

 

آدرس مسجد وکیل شیراز

شیراز، خیابان آیت الله طالقانی، غرب بازار وکیل، مسجد وکیل.

راهنمای سفر به شیراز

راهنمای سفر به شیراز

جاذبه گردشگری باغ جهان نمای شیراز

باغ جهان نمای شیراز

×

ارسال دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

انتخاب استان برای وضعیت آب‌و‌هوا