منار جام افغانستان
منار جام پیشکسوت ترین سازه های خشت و گل جهان : منار جام رتبه اول کهن ترین سازه های آجری جهان را دارد که از آن به عنوان بنای پیشکسوت سازه های خشت و گل جهان نام برده می شود، از آثار باستانی قرن ١٢ میلادی در افغانستان است .
این منار زیبای گلی در کنار رود هریرود میان کوه‌پایه‌های ولایت مرکزی غور در ۶۲ کیلومتری روستای جام در منطقه ای که رودخانه جام از جنوب به طرف شمال به رودخانه خروشان «هریرود» جریان دارد و در زاویه تلاقی این دو رودخانه قرار دارد،واقع شده است.
این منار کهن در سده دوازدهم میلادی ساخته شده و تقریبا” ۶۵ متر ارتفاع دارد و در سال ۲۰۰۲ مرکز حفظ میراث جهانی یونسکو خواستار ثبت این منار در فهرست میراث فرهنگی جهان شد.این بنا بعد از قطب منار در دهلی نو، هندوستان بلندترین مناره خشتی جهان است.
منار جام کهن ترین سازه آجری جهان
منار جام افغانستان
منار جام کهن ترین سازه آجری جهان به صورت استوانه‌ای و بر پایه‌ای هشت ضلعی ساخته شده که قطرش ۹ متر و بلندای آن ۶۳.۳ متر است. قاعدهای این مناره به بلندای تقریباً ۲ متر ازسطح زمین جای دارد که در کوچکی برای ورود به داخل مناره وجود دارد.
از نظر بلندترین سازه آجری جهان در رتبه دوم بعد از منار قطب در هندوستان قرار دارد .اما به دلیل آن که در یکی از مناطقه دورافتاده واقع شده، کمتر مورد توجه بوده است.و همین امر باعث شده از جنگ های چهاردهه گذشته مصوون بماند.
منار جام افغانستان
افغانستان در طول تاریخ محل تقاطع تمدنهای بزرگی بوده است و گفته می‌شود این کشور یکی از ارزشمندترین گنجینههای باستان‌شناسی در جهان است.منار جام افغانستان کهنسال‌ترین برج آجری باقی مانده در جهان است .
برای دیدن این اثر خارق العاده گلی
برای سفر به روستای جام، باید در مسیری که از مرکز غور به سمت غرب امتداد یافته حرکت کرد. این همان شاهراهی است که به دهلیز شرق و غرب افغانستان معروف است و ولایات هرات، غور، بامیان، دایکندی و کابل را به هم وصل می‌کند.
منار جام کهن ترین سازه آجری جهان
منار جام افغانستان
ویژگی های منحصر به فرد منار جام
نوشته‌ها :به‌طور نمونه در هشت ضلع پائین مناره نوشته‌ای طولانی مشاهده می‌شود که متن نوشته به شکل مدور با کاشی آغاز شده‌است.
این متن از جزء نوزدهم قرآن از سوره مریم انتخاب شده و مجموعاً 976 کلمه است. در صفحه 3 آیه31، در صفحه 4 آیه 43، در صفحه 5 آیه 54، در صفحه 6 آیه 77، در صفحه 8 آیه 92، درج است.
• کتیبه اول: متن این کتیبه از بالا به پائین با کلمات طیبه وشهادتین آغاز می‌شود: «اشهدان لااله اله الله محمدرسول الله و …»
• کتیبه دوم: در این کتیبه آیه‌ای از قرآن کریم: «نصرمن الله وفتح قریب….»
• کتیبه سوم: نوشته کوفی که در قسمت نیمه بالای آن ثبت شده‌است:
نوشته زیرین بنا به حدی تخریب شده که تنها 2 کلمه آن قابل خواندن است، این نوشته به سبک زیبای هنر خطاطی کوفی بافت خورده و از نوع خط برجسته است.
منار جام کهن ترین سازه آجری جهان
منار جام افغانستان
خطرهایی که منار جام را تهدید می‌کند
یکی از خطرهایی که منار جام را تهدید می‌کند قرار گرفتن آن در کنار رودخانه است.با گذشت سالیان طولانی، رودخانه هریرود به تدریج ساحل جنوبی خود را تخریب کرده و بستر خود را به سوی این مناره گسترش داده است.چنان که همه ساله در فصل بارندگی با افزایش سیلابها و بالا آمدن سطح آب رودخانه این خطر طبیعی چندین برابر می‌شود.نخستین آزمایشهایی که درسال (1971میلادی) توسط کارشناسان صورت گرفت نشان داد منار جام به اندازه 2 درجه به سمت شمال و به سوی هریرود تمایل پیدا کرده است.
منار جام افغانستان
اهمیت مناره ها در گذشته
مناره در مسجد بنا می‌شود و در گذشته از آن برای اهداف نظامی نیز استفاده می‌شد و از مناره به عنوان محل رصد در تأمین امنیت شهرها و کاروانها استفاده می‌شود.شیوه ساخت و شکل ظاهری جام را شبیه به مناره‌ای می‌دانند که مسعود سوم غزنوی در شهر غزنی یا غزنه ساخته بود .
برخی باستان‌شناسان عقیده دارند که قطب منار در هند با الهام از منار جام در اوایل قرن ۱۳ به ارتفاع ۷۳ متر ساخته شده‌است.حقیقات باستان‌شناسی نشان داده‌اند که در اطراف برج جام آثار و خرابه‌هایی از استحکامات نظامی، یک کاخ، کوزه‌های سفالین و یک گورستان متعلق به یهودیان یافت شده‌است و با این اوصاف احتمالا از برج جام برای دیدبانی استفاده می‌کردندمنار جام کهن ترین سازه آجری جهان یکی از نمادهای اسلامی و ویژگی عمده در ساختمانهایی که از فرهنگ اسلامی نمایندگی می‌کند مناره است.
همچنین مناره‌ها برای نشان دادن عظمت و قدرت امپراطوران و پادشاهان ساخته می‌شد. عده دیگری معتقدند که این مناره نشان‌دهنده قدرت و عظمت سلاطین غوری است.
ارسال دیدگاه