شناسنامه گل سیکلامن
فرمانرو: گیاهان
دسته: گیاهان گلدار
راسته: خلنگ‌سانان
تیره: تیره پامچال
سرده: نگونسار
تاریخچه گل سیکلامن
گل سیکلامن یا نگونسار با نام علمی “Cyclamen persicum” از خانواده “Primulaceae” گیاهی علفی و متعلق به تیره پامچال سانان است. سیکلامن بومی جزایر مدیرانه ای و ایران بوده و یک گیاه ملی و ارزشمند ایرانیست که معمولا همراه با پسوند پرسیکوم “Persicum” یعنی ایرانی می آید.
گل سیکلامن را می توانید در دل طبیعت در جنگلهای شمال ایران و مخصوصا از چالوس تا لاهیجان و حتی بعضی از جنگلهای استان گلستان ببینید. تنوع رنگی بسیار بالا و جالب سیکلامن باعث محبوبیت و جذابیت آن بین مردم شده است.
تاریخچه گل سیکلامن
انواع گل سیکلامن
سیکلامن ایرانی
سیکلامن پرورشی
سیکلامن پات پنت (گلدانی)
برگهای این گل بسیار زیبا، مرمری شکل و دارای لکه‌های نقره ای است و گلهای آن معطر و به رنگهای صورتی،قرمز،ارغوانی،سفید و خرمایی هستند. گل سیکلامن یک محصول گلخانه ای است که در زمستان به بازار عرضه میشود و چون گیاهان کمی در این فصل قادر به گلدهی هستند لذا از نظر اقتصادی مورد توجه قرار میگیرد.نگهداری این گیاه در منزل سخت و نیازمند مراقبت و توجه بیشتری میباشد. سیکلامن گیاه وسیع‌الرشد اما کند رشد بوده و نیاز به یک دوره نسبتاً طولانی برای گل دهی و ورود به فاز زایشی دارد. همچنین این گیاه در تمام مراحل رشد تا زمان گلدهی احتیاج به مراقبت ویژه دارد.
انواع گل سیکلامن
اگرچه برخی از نمونه های این گیاه را به دلیل مقاومت در برابر سرما میتوان در فضای باز کاشت اما اکثر این گیاهان به عنوان گیاهانی گلدانی مورد کشت و نگهداری قرار می‌گیرند. نمونه ای که امروزه بسیار مورد کاشت گلدانی و پرورش خانگی قرار میگیرد “Cyclamen persicum” است که امروز قرار است به آن بپردازیم.
شرایط نگهداری گل سیکلامن
به طور کلی گل سیکلامن به هوای خنک و مرطوب نیاز دارد. دمای شبانه مورد نیاز این گیاه معمولا حدود ۱۰ تا ۱۵ درجه است. (برای همین وقتی به منزل منتقل میشود و دمای شبانه در منازل در زمستان معمولا بالای ۲۰ درجه است و لذا گیاه دچار مشکل میشود. برای همین در منزل باید در محلی قرار داد که دمای شبانه گرم نبوده و سرد هم نباشد) دما هیچگاه نباید بالای ۲۵ درجه باشد. دمای بالا و کوددهی زیاد منجر به عدم گلدهی میشود. دمای خیلی کم و کود دهی کم نیز منجر به گیاهی نمو نیافته با دم‌گلهای طویل میشود.
نور مناسب گل سیکلامن
از فروردین تا مهر ماه باید با ایجاد سایه از شدت نور کاسته شود و پس از آن نیز در معرض نور خیلی شدید قرار نگیرد.
تهویه هوا گل سیکلامن
تهویه هوا برای این گیاه ضروری است چون از هوای خفه بیزار است. برای همین در گلخانه‌های تولیدی معمولا زیر گلدان گل سیکلامن یک گلدان خالی را به صورت معکوس به عنوان پایه قرار میدهند تا گیاه در ارتفاع بیشتری قرار بگیرد و گلدانها را طوری میچینند که برگهای گیاهان به هم دیگر برخورد نکند و بین دو گلدان فضای کافی برای گردش هوا وجود داشته باشد.
تهویه هوا گل سیکلامن
آبیاری گل سیکلامن
آب نباید ته گلدان و پای گیاه انباشته شود که منجر به پوسیدگی میشود. از آبهای آهکی نباید استفاده شود چون باعث ایجاد لکه‌های سفید روی برگها میشود که منجر به زخمی و خراب شدن برگها میشود.
این گیاه را به طورِ کامل آبیاری کرده و برای آبیاری بعدی اجازه دهید تا خاکِ گیاه به طورِ کامل خشک شود. در صورتی که این گیاه را در آپارتمان آبیاری می‌کنید، به آن از پایین (و نه از روی برگها و گل‌ها) آب بدهید. اجازه ندهید که خاکِ گیاه به مدت زمانِ طولانی خیس باقی بماند، زیرا در این صورت به احتمال زیادی پوسیدگی ریشه رخ خواهد داد.
pH مورد نیاز گل سیکلامن
گیاه سیکلمن در انواع مختلف خاک با دامنه گسترده‌ای PH، به خوبی رشد می‌کند. اما این گیاهان بهترین رشد خود را در خاک غنی، زهکش، با PH اندکی اسیدی، انجام میدهند. قبل از کاشتِ این گیاه می‌توانید کمپوست و کود ارگانیک را با خاک مخلوط نمایید. غده‌های تقسیم شده گیاه سیکلمن را درست در زیرِ خاک بکارید (عمق کاشتتان از ۲٫۵ تا ۵ سانتی‌متر تجاوز نکند).
کود دهی گل سیکلامن
کود مورد نیاز گیاه نگونسار را میتوان به میزان ۳ گرم در لیتر ، هر هفته یکبار در تابستان و دو هفته یکبار در زمستان مورداستفاده قرار داد.
خاک مناسب گل سیکلامن
مخلوطی از خاک برگ و ماسه برای رشد این گیاه مناسب است. ترکیب ۲ تا ۳ قسمت خاک معمولی و خاک برگ همراه یک قسمت ماسه و یک قسمت کود حیوانی پوسیده. امروزه از ترکیب پیت ماس + کوکوپیت + پرلیت استفاده میشود باید بسیار سبک باشد و از تهویه خوبی برخوردار باشد تا از پوسیدگی ژوخه جلوگیری شود.
خاک مناسب گل سیکلامن
نحوه تکثیر گل سیکلامن
افزایش این گیاه بیشتر با کشت بذر در اواخر مرداد و شهریور انجام میشود. همچنین با تقسیم بخش ژوخه‌ای قابل تکثیر است. درصد جوانه‌زنی بذرها کم است. و بذرهایی با سن کمتر از یکسال بهتر هستند. (در ظروف در بسته در دمای ۳ درجه تا دو سال میتوان بذرها را نگهداری کرد). بذرها سیاه رنگ و به نسبت درشت هستند و در فاصله ۱ تا ۲ سانتی‌متری کشت میشوند. در بستری از ترکیب ماسه پیت خاکبرگ پوسیده و خاک معمولی با نسبتهای مساوی.
در دمای ۱۸ تا ۲۰ درجه و رطوبت نسبی ۱۰۰درصد و در تاریکی بذرها پس از ۳ تا ۴ هفته جوانه میزنند. خیساندن بذرها قبل از کاشت مفید است. پس از جوانه زنی نشاءها به محیط روشن با رطوبت نسبی ۷۰درصد منتقل میشوند. پس از ۲ یا ۳ برگی شدن نشاءها آنها را به گلدانهای کوچک با ترکیب خاکی سبک منتقل میکنند. از این مرحله تغذیه با کود کامل هر دو یا سه هفته یکبار باید انجام شود. و به تدریج با بزرگتر شدن گیاه به مرور به گلدانهای بزرگتر منتقل میکنند.
- در اواخر بهار گیاهان باید به اندازه کافی بزرگ شده‌باشند تا در گلدان نهایی (مثلا با دهانه ۱۹ یا ۲۰ سانتی‌متر) کاشته شوند.
- در اواخر آبان سال گلدانها را به گلخانه‌ای انتقال میدهند که دمای آن بالای ۱۶ درجه نشود. تا گلدهی آغاز شود.
- در کشت این گیاه باید توجه کرد که برآمدگی انتهای ساقه (ژوخه) در سطح خاک قرار گیرد چون کاشت عمیق آن موجب پوسیدگی میشود
نحوه تکثیر گل سیکلامن
آفات گل سیکلامن
- اگر می بینید که گیاه شما دچار ریزش برگ شده، بدانید که کم آبی و خشکی هوا عامل اصلی آن است. اسپری برگی و آبیاری را پیش بگیرید.
- پوسیدگی طوقه نشان از رطوبت بالا و غرقابی شدن گیاه است.
- تأخیر در زمان گلدهی نشان از دمای نامناسب برای گیاه، نور کم، مواد غذایی متغیر و یا فضای رشد بزرگ است.
- پژمردگی گیاه نشان از رطوبت کم، املاح بالای خاک، دمای زیاد و نور کم دارد.
- زردی رنگ برگ ها نشان دهنده نیاز گیاه به کوددهی است و هم چنین نور زیاد و رطوبت کم می تواند از عوامل رنگ پریدگی برگ ها باشد.
- زمانی که نور گیاه کم باشد، برای دستیابی به نور، رشد طولی بیشتری می کند و در این زمان است که دمبرگ ها بلند می شوند.
- سوختگی برگ و یا توقف رشد آنها، نشان از نور زیاد در محیط گیاه است.
- در اثر کمبود مواد غذایی و نبود کوددهی، گیاه، کوچک مانده و دمگل ها بلند می شوند.
- استفاده از آب آهکی، روی برگ، لکه سفید ایجاد می کند.
گل سیکلمن به ندرت دچارِ بیماری و آفت میشود. رایج‌ترین مشکلِ این گیاه گندیدگی و فسادِ ریشه است که میتوان با انتخاب خاک زهکش برای گیاه از آن پیشگیری کرد. برای زهکشی بهتر، باید در زیرِ گلدانِ این گیاهِ آپارتمانی سوراخی را ایجاد نمایید.
ارسال دیدگاه