قوم مادها
تاریخ شناسان اعتقاد دارند که حدود چهار هزار سال پیش اقوام آریایی از دو طرف دریایی خزر به سرزمین ایران مهاجرت کردندو اندک اندک در دشت های سبز و حاصلخیز سرزمین ایران ساکن شدند.
قوم ماد حدود سه-چهار هزار سال پس از شروع زوال شهرهای عصر برنز در فلات ایران، مردمان ایرانی‌زبان به تدریج وارد این سرزمین شدند.
آریایی ها سه گرو بودند:
۱-قوم مادها
قوم ماد
قوم مادها که بودند:
مادها قومی آریایی نژاد بودند که درشروع قرن هفتم تا اواخر قرن هشتم قبل از میلاد دولت ماد را تاسیس نمودند.
قوم مادها سرزمین ماد را به دو قسمت تقسیم کردند:
اول: ماد بزرگ بر نواحی مرکزی و غربی ایران تا حدود کردستان و کوههای زاگرس شامل میشود.حوزه شمال غربی کویر مرکزی، همدان، کرمانشاه، لرستان و کردستان را با نام ماد بزرگ می‌شناختند.
دوم: ماد کوچک که شامل آذربایجان است. سرزمین آذربایجان فعلی در شمال غربی فلات ایران را با نام ماد کوچک و ناحیه امروزی تهران (ری)،
همه چیز درباره قوم مادها
مادها در غرب ایران مستقر شدند.آنها با آشوری ها همسایه بودند. حاکمان مادها در اوایل کار دست نشانده ی دولت بزرگ آشور بودند و به پادشاهان آن باج می دادند.آشوری ها قوم جنگجو بودند و بیشتر اوقات به سرزمین مادها حمله ور می شدندمادها نمی توانستند جلوی حمله آشوری ها را بگیرند زیرا میان هم اتحاد نداشتن وسپاه منظمی نداشته اند.
مادها تصمیم گرفتند که برای مقابله با آشوری ها ودشمن های خود با هم متحد شوند، به همین دلیل در مکانی دورهم حمع شدند و فردی به نام دیاکو را به فرمانروایی انتخاب کرد .
دیاکو بنیانگذار پادشاهی ماد در پایتخت خود همدان بر روی تپه‌ای، هفت قلعهٔ تودرتو ساخت و هریک را به رنگی خاص درآورد و نام این شهر را هگمتانه نهاد.
سرزمین مادها
سرزمین ماد
ماد نام سرزمینی بود که تیرهٔ ایرانی مادها در آن ساکن بودند. این سرزمین دربرگیرنده بخش غربی فلات ایران بود. پایتخت ماد در گذشته هگمتانه نام داشت که بعدها به اکباتان تغییر نام داد.
مجموعهٔ لشکرکشی‌های آشور به سرزمین ماد در قرن هشتم پیش از میلاد و خطر حمله از غرب به‌وسیلهٔ دولت آشور، نیاز تشکیل یک دولت متمرکز را برای مادها که جدیدترین مهاجران به زاگرس بودند به وجود آورد.
مادها بلاخره در جنگ هایی ۱۰۰ ساله با آشوریان سرانجام موفق شدند آن ها را شکست دهند و دولتی را ایجاد کنند که مدت ها پادشاهی کردند .
قوم ماد با همدستی کلده و بابل در سال ۶۱۲ پیش از میلاد، توانستند بر آشوریها غلبه کنند و پادشاهی وسیعی تشکیل دادند که از رود هالیس در ترکیهٔ امروزی (قزل ایرماق) تا خراسان امتداد داشت و حدود ۱۵۰ سال دوام داشت.
پادشاهان قوم ماد ها
هرچند که دوران پادشاهی شاهان ماد و مدت پادشاهی آنها و نیز ترتیب‌شان مورد بحث است.
اما به‌گفتهٔ هرودوت، سلسلهٔ مادها شامل چهار شاه بود که به یک خانواده تعلق داشتند و به مدت ۱۵۰ سال فرمانروایی کردند
1- دياكو ( 701 – 655 ق.م )
2- فرورتيش ( 655 – 633 ق.م )
3- هوخشتره ( 633 – 584 ق.م )
4- آستياگ ( 584 – 554 ق.م )
دیاکو اولین پادشاه مادها
۱-اولین پادشاه مادها دیاکو:
بنیانگذار حکومت مادها بود که هگمتانه را به عنوان پایتخت خود برگزید.
دیاکو در (۷۲۸ پ.م.) به شاهی رسید و شهر همدان (هگمتانه آنروزگار) را پایتخت خویش قرار داد. دیاکو ۵۳ سال پادشاهی کرد. مدت زمانی پس از شکست دیاکو از سارگن دوم شاه آشور، فرزند و جانشین او، فرورتیش، قدرت رهبری رابه دست گرفت و در برابر آشوریها به پا خاست.
۲-دومین پادشاه مادها فرورتیش:
دومین پادشاه ماد که به مدت ۲۲ سال حکومت کرد پسر دیاکو بود به نام فرورتیش بر تخت پادشاهی نشست. در صدد اتحاد با دولت اورارتو بر ضد آشور افتاد ولی در نبرد مقابل سپاه جنگ آزموده ی آن دولت تاب مقاومت نیاورد و شکست خورده در میدان نبرد کشته شد.
۳-سومین پادشاه ماد هووخشتره:
سومین و قدرتمندترین پادشاه ماد و اولین پادشاه در دوران باستان است،پادشاهی که ۴۰ سال حکومت کرد، یک سلطنت سراسری را در ایران به وجود آورد و ایران را به یک قدرت مهم جهانی رساند به طوری که می توانیم او را بنیانگذار واقعی دولت ماد و معمار امپراتوری ایرانیان باستان بنامیم.
هووخشتره بزرگترین پادشاه ماد بود که توانست بر آشوریان غلبه کند .هووخشتره بعد از شکست پدرش در برابر آشور درس عبرت گرفت و دانست که باید به فکر آماده کردن ارتشی منظم باشد.
۴-آخرین پادشاه ماد ها ایشتوویگو:
آخرین پادشاه مادها آستیاگ که از سال ۵۸۵ تا ۵۵۰ قبل از میلاد فرمانروایی کرد. پس از سقوط هگمتانه استقلال ماد از بین رفت.
آخرین پادشاه مادها به‌دست کوروش کبیر شکست خورد و پادشاهی ماد از بین رفت
قوم مادوپادشاهان قوم ماد
طوایف ماد
پس از تأسیس پادشاهی ماد، از شش طایفهٔ مادی نام می‌برد و احتمالا پیش از تأسیس پادشاهی ماد همهٔ قبایل مذکور اصالتاً مادی نبودند:
- بوسیان
- پارتاکنیان
- استروخاتیان
- آریزانتیان
- بودیان
- مغان
از میان این طایفه‌ها فقط آریزانتیان، به‌معنای «دارای اصل و نسب آریایی» دارای ریشه‌شناسی آشکار ایرانی است، این طایف در منطقه ملایر امروزی سکونت داشته‌اند . اما در مورد دیگر قبایل تقریباً هیچ اطلاعاتی در دست نداریم
دلایل ضعیف شدن مادها :
خوش گذراني پادشاه آستیاگ /ستم های پادشاه بر مردم /نارضايتي ديگر گروه هاي ايراني به ويژه پارس ها از پادشاه ماد كه از آن ها ماليات می گرفت و به كارهاي كشور رسيدگي نمي كرد .
سقوط ماد ها :
سر انجام در سال 552 كوروش دوّم در مقابل پادشاه آن زمان ( آستياگ ) قيام کرد و پس از يك نبرد مادها استقلال خود از دست داده و به عنوان يك استان ( ساتراپي ) در می آيد .
البته پارس ها از هر قوم و قبيله اي به مادها نزديك ترند و از يك نژاد مي باشند . مادها پس از پيروزي پارسيان بر مادها در حكومت پارس ها ( هخامنشيان ) از امتيازات سياسي و اجتماعي و معافيّت مالياتي مانند پارس ها بر خوردار نبودند ولي در دولت هخامنشي مهمترين مٲموران دولتي و صاحب منصبان از ميان مادها نيز برگزيده شده بودند . مادها در ميان نيروهاي حافظ جان درباريان هخامنشيان بوده و نيز برخي از اعضاي ده هزار نفري جاويد را تشكيل مي داده اند .
اكباتان پايتخت مادها همچنان براي پادشاهي هخامنشي به عنوان نخستين پايگاه و پايتخت مي ماند
بیشتر بخوانید:منشور کورش کهن ترین سند کتبی حقوق بشر در جهان
اسم منابع تون رو هم بزارژد